’ tayal
’tayal (泰雅族) hya’ ga mtnaq kwara’ kwara’ nyux maki’ rhzyal Taiwan qani ka gluw gluw sawn minqwas biru’ maha "Nantaw Mincuw’". ru spzyang whci’ balay nyux ki’an rhzyal maki’ sa rgyax na Taiwan qaniy.
’tayal hya’ ga gluw squliq nakinraral laha’ (古老的民族)
smr’zyut miru’yalaw gi kya Gaga’ na mutuw kmut tunux ru sisay maha niwan laha’ qu mutuw galan pspngan maha squliq balay kinraral qu laha qaniy. cyux maki’ squ pzyang balay wagiq balay qsahuy rgrgyax Taiwan qaniy, aring kya Tose’ Taycyuw, ruw siy qaysiy mucing Karingkoo mkura’ tay mkraya’ Taiwan, sisay spzyang balay whci’ rhzyal naha’ iy slpuw sa squliq pkaki’ rgyax nanak qu lpgun.
Kahul squ kay’ na senmung pkingkyuw sa kinhuzyan nnanu’ na "Gakusiya’" ga, aring sqani pllpgun lga, nanu’ squ ki’a wayal hmzinas zmagal syan msyaw lga, rima’ mqyanux sqani qu ’tayal qaniy la, nanu’ yasa qu kin’tan naha’ kya puqing llyung na llyung maymutang (濁水溪) qu kni’an pinsalan naha’, kawas qasa hya’ lga ki’a wal sa zyuwaw na sazing syan kawas squ cyugal syan kawas lma.
Rhzyal cyux naha’ ki’an (分佈區)
smr’zyut miru’kahul squ knita’ nqu minlahang rhzyal qaniy ga cyux mgazyang maki’ squ lnglingay na Cyu’o Sammyaku ru lnglingay na rgyax papak waqa’, yaqu mnayang squ tmqsinuw qu sqyanux naha’.
squliq na Ptasan (文面族群)
smr’zyut miru’kin ini’ ptnaq naha’ sa squliq bzinah hya’ ga, kya patas rqyas naha’.
yalaw giy watal swalan na Sexu’ smbuci’ maha qutux nanak na gluw qu Truku’ maha gluw na Truku’ lalu’ naha’ la. aw’ ga skahul sa hngzyang na kkayal naha’ ga, pzyux balay qu mtnaq na’ kay’ naha’ hya’.
Kinkhmauy na squliq naha’ (人口)
smr’zyut miru’tayhuk sa kawas tay kbhul ru zmagal(2016kawas na amirika’) pinlpuw na Sexu’ ga wayal tayhuk mtzyu’ mang cyugal syan hi’ naha’ la.
kkayal sa kay’ na ’tayal squ squliq (泰雅族和賽考利克之間的用語)
smr’zyut miru’atu’ na skahul squ ptbcyan lalu’ na minqyanux babaw cinbwanan qaniy ga, minqyanux na baq ’msuna’ squ mnqyanux na ini’ ’suna’, baq ’msuna’ hya’ ga nanu’ yaqu Squliq ru qqsinuw, qqbhniq, ru qlqulih, ru kaykuwi’, nanu’ minkahul kya pintbcyan na lalu’ na squliq hya’, ini’ ptnaq qsinuw squ Squliq. nanu’ yasa qu Squliq hya’ ga lalu’ na binkgan pinbcyan na kwara’ minqyanux qaniy hya’.
nanu’ ktan su’ ka mutuw kmayal qu Buksi’ sraral maha "ita’ ka squliq nyux mqyanux sa babaw cinnwanan qaniy ga, ini’ ta’ siy pinhmut mqyanux, gi ini’ ta’ ptnaq sa qqsinuw ka ini’ qbaq sa sayux qu qqsinuw hya’."
nanu’ qu sawn lalu’ na ’tayal hya’ (何謂泰雅)
smr’zyut miru’’tayal hya’ ga, pinbcyan lalu’ nqu mtnaq gaga’ ru mtnaq la kay’ kkayal naha’.
ini’ ptnaq gaga’ ru ini’ ptnaq la kay’ lga Paris naha’ qasa hya’ la.
’tayal balay maha qu kay’ qasa hya’ ga, spzyang balay baq mqyanux na ’tayal maha qu kay’ niya’ balay.
nanu’ mbhuzyaw kya qu squliq lru, siy ptbuci’ nanak qu ppgluw krayryax lga, maki’ lqu pintbcyan lalu’ nqu qutux qutux gluw na lahuy na squliq la, nanu’ kahul squ kinki’an naha’ qu ’ringan smlalu’ sa lalu’ na qutux qutux lahuy na squliq la, nanu’ maki’ kya lqu sawn maha’ ’tayal, ru Baybuzyuq, tu Bunun, ru Cow, ru Saw, ru Rukay, ru Paiwan, ru Ta’u’, ru Amis qani la.
kahul ta’ inu’ musa’ baqun balay mita’ qu kin-ini’ ptnaq na Squliq squ ’tayal qaniy?
ktan su’ kya qu squliq p’agal ’ina’ ga, mutuw naha’ pqutan maha "kahul inu’ qu ina’ su’? ’tayal ini’ ga Plmukan? ini’ ga bunun?", ungat ana qutux mutuw maqut maha "Plmukan ini’ ga Squliq? hya’ kiy!",
nanu’ yasa qu baqun sqani maha lalu’ na ’tayal hya’ ga lalu’ na pinbcyan na qutux quutx luhing gluw na squliq qasa hya’. ’tayal hya’ ga lalu’ na krahu’ squ binkgan pinbcyan na Squliq qasa hya’.
hmswa’ qu pins’ulah nqu gluw na ’tayal squ gluw na sziq qaniy (泰雅族與賽德克族之間的關係)
smr’zyut miru’kahul sa Gaga’ naha’ ru kay’ naha’ mita’ ga, ’tayal squ Seziq qaniy mita’ ga, nanu’ qu s’uciy naha muci qaniy ga, minqutux kwara maha qu qnbaq kwara’ nqu ’tayal kila sziq qani hya, kkayal qani uzi ga, aring sraral na’ ga, mtnaq kwara’ knita’ naha’ qani hiya’.
aring knaki’ sqani na Gipun na’ ga, yalaw gi spzyang naha’ baqun maha kya qu squliq na ptasan rqyas ga nanu’ yaqu ’tayal kya Pyasan ha, nanu’ skahul naha’ squ kay’ naha’ nanak maha sami hya’ ga ’tayal sami maha ru, nanu’ aring kya qu kya lqu lalu’ na ’tayal ka Ptasan rqyas qaniy la.
nanu’ yasa lruw mzyup kya sa kska’ balay na Taiwan qu Gipun lga, ktan naha’ kya maha kya uzi qu gluw na Se’ediq la, ga aki’ maki’ qu sawn binkgan pinbcyan na gluw squliq maki’ Taiwan ru spgluw naha’ sa Tayal Zoku qu lalu’ na Se’ediq la, ga nanu’ qu ’tayal balay hya’ lga, Taiyal yazoku sawn miru’ na Gakusya’ misu qani hya’.
spzyang hngzyangan lalu’ na ’tayalzoku(泰雅族的正確發音)
smr’zyut miru’miru’ qu Gipun qaniy ga, balay ga ’tayal maha qu kay’ ga, sbahun naha’ maha Ataiyaru’ miru, ga Se’ediq hya’ lga Setaka’ sawn naha’ miru’ la, balay ga ’tayal ga ǝ-ta-yal maha qu balay, ru Se’ediq hiya’ lga sǝ-e-diq maha qu balay na hngzyang naha’ hiya’, mwah squ Thayluw qaniy lga, Tai-ya-cu’ sawn naha’ miru’ qu ’tayal hya’ ru Sai-tǝ-kǝ sawn naha’ miru’ qu Se’ediq hya’ la.
kahul inu’ qu sinllwan maha "Zoku" qaniy (「族」這個名詞從何而來)
smr’zyut miru’balay ga lalu’ na sawn maha "Zoku" qani ga, ana maha ’tayal ini’ ga se’ediq qani gaiyat mnaki’ qu kkayal qaniy hya’. nanu’ yaqu aki’ naha’ sr’tun kwara’ qu ulah na ’tayal qani ru skbalay naha’ sa binkgan pinbcyan na lalu’ na qitix gluw, nanu’ yasa qu sikiy psulung sa binkgan pinbcyan nqu maha maha nanu’ qu pincgwi’an na qutux gluw na Bunmesyakay, kwara’ qu sawn maha ubuy na binkgan pinbcyan qaniy ga sikiy kya lalu’ kwara’ qutux qutux pintbcyan, nanu’ yaniy qu sinllwan naha’ lalu’ na "Zoku" qaniy. iy skayal ta’ kay’ na ’tayal ga musa’ yaquw sawn maha "ulah na lalu’ binkgan pinbcyan" maha qu imi’ niya’, ga bali mutuw skayal krayryax qu kay’ qnaiy hya’, yalaw gi binkgan na oinbcyan qaniy hya’ ga kahul squ sinllwan na Bunmesyakay qu lalu’ qaniy hya’, saw su’ iyal qu lalu’ na "yazu’" uzi ga sni’ naha’ squ maha mtnaq sa puqin lalu’ qu ulah niya’ ka mtnaq lalu’ nasa lga, yasa qu syan naha’ maha "yazu’" qani la. ga bali ta’ ini’ baqiy kwara’ maha iyat mnaki’ trayryax sraral qu sinllwan qani hya.
Sawn ta’ nanu’ hmkangi’ qu lalu’ sraral na gluw nqu Ptasan rqyas qaniy (如何追塑文面族群古時候的名稱)
smr’zyut miru’Skahul ta’squ sinllwan nanak na ‘’tayal qu sawn maha squliq qani hya’ ga, balay balay hya’ qu sawn na gluw ’tayal maha Squliq" squ sawn na gluw na s’ziq maha "se’ediq" ini’ ga sawn naha’ "sziq" ga mtnaq kwara’maha yasa qu sawn ta’ pinbcyan ta’ squ Squliq minqyanux cinbwanan qaniy. Gaga’ hya’ lga mtnaq qutux lalu’ na binkagan pinbcyan kwara qaniy hya’. yalaw gi bali mnaki’ biru’ naha’ miru’ sraral rwa! musa’ nanak yaqu skahul sa mtnaq Gaga’ naha’ ru yaqu musa’ ‘llaw iyal baqun mita’ sa rqyas ru inrkyasan naha’, aw’ru kkayal sa kay’ naha’ musa’ hmkangi’ squ sisay pinsqtuxan na lalu’ naha’ sraral la, nanu’ skahul sa wayal skal qani pspung lga, musa’ nanak yaqu maha "Ptasan Zoku" qu musa’ m’uluw kya qu lalu’ naha’ la.
pinslabang mqyanux na gluw na Ptasan aring sa minqutux sraral (ptasan族群從ptasan時代的發展)
smr’zyut miru’pinslabang kahul na ptasan sraral hya’ ga aring squ sungus na mbhuzyaw qu squliq niya’ ru msgagay mshzi’ tay bbzinah na rhzyal, kahul squ mshzi’ lru m’sazing na ulah ka gluw na ’tayal squ gluw na sziq qaniy la. babaw niya’ lawzi lga, nanu’ qu sazing ulan nqu Ptasan ka ’tayalru sziq qaniy ga, nyux mtbuci’ msinna cyugal uziy qu ulah naha’ nanak uziy la.
ru taqu gluw na ’tayal hya’ lga, mslabang mqyanux lawziy lru nyux msincyugal uziy qu pinbcyan na kkayal kay’ naha’ misuw qaniy la, nanu’ gluw na Mkmuyaw, ru gluw na Mesali’, ru gluw na Kinhakulcyugal ini’ ptnaq ubuy na kkayal kay’ qaniy. nanu’ qu ulah na sziq uziy ga, mslabang mqyanux uziy lru nyux msincyugal uziy qu pinbcyan na kkayal kay’ naha’ misuw qaniy uziy la, nanu’ yaqu gluw na Truku’, ru gluw na towda’, ru yaqu gluw na Tkdaya’ cyugal ini’ ptnaq pinbcyan kkayal na kay’ naha’ qaniy. yalaw gi wayal swalan na Sexu’ ulah na sziq maha’ ptbuci’ nanak mg qutux nanak na Zoku’ lruw, iyat pkaki’ squ musa’ maku’ pngaygay pinqzyu’ babaw niya’ qu ulah naha’ hya’ la.