Bosnia and herzegovina
| Bosnia and herzegovina | |
| |
| kian | |
| |
| sintuqi squ kian | 43°52′N 18°25′E |
| kinbhci | 51,129 km2 |
| qalang | Sarajevo |
| ke | |
| Bosnian, Serbian, Croatian | |
| Linpgan squliq | |
| 3,824,782 | |
| Pinqasan ryax nakoka | |
| 25 na tay mawpuw qutux byacing na qutux kawas | |
| ryax nqu kian | |
| UTC+01, UTC+02 | |
| pposa giqas nqu zyuwaw | |
| .ba | |
Bosnia and herzegovina (波士尼亞赫塞哥維納) hya’ ga cyux maki’ tay 44 00 N, 18 00 E na Oco syuw.
kwara’ kinghciyan niya’ 51,197 sq km (maki’ tay 129ginkgan kin wahci’)
(kinwhci’ niya’ ga 51,187 sq km, kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 10 sq km)
Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 3,861,912.
Pinbcyan naha’ sni’ naha’ rhzyal hya’ iy pqmahun hya’ ga 42.20%, lhlahuy hya’ ga 42.80%, sni’ naha’ sa pptzyuwaw sa bzinah hya’ ga 15%.
spzyang qalang na Kokka’ (首都)
smr’zyut miru’spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Sarajevo.
snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日)
smr’zyut miru’snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 25 na tay mawpuw qutux byacing na qutux kawas.
mrhuw Kokka’ (國家元首)
smr’zyut miru’mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Bakir Izetbegović, aring ryax 17 squ byacing tay 3 sa kawas 2016 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.
zyaw na kinbkisan 歷史
smr’zyut miru’Minsuqi sa zik na ziray na smral btunux ga. rhyal na Poh’ qani ga rima minkian na squliq la. Stolapatanci na blin sinnbil na kinbkisa lpgun aring sa ryax soni lga wayal hminas qutux mang sazing seng kawas la.
nanu yasa nyux baqun maha maki sa Oco htgan wagi ru kura mkilux pyang glen maki qu blin sinnbil na kinbkisa. aw ru kruma ga ziray giqas na btunux nyux nha lwa uzi. Ryax nasa ga squliq na Ililiya cinqalang. rhyal na Poh’ kawas 168klhangan ni Romatiko. kawas 455 klhangan ni squliq na Tunkot’ la. mtzyu kmhgan slaqux ni Paycantin
qu Tunkot’. misu qani lga Posniya ru Hsaykwema rkyal na kura mkilux min txal m’ koka na Paycantin.
taring sa mtzyu kmhgan ru tehuk mpitu kmhgan squliq na Awal mwah qmol qalang nha. squliq na Saylweya ru squliq na Kloaysiya mzyup sa rhyal na Palkanpantaw. maki sa ’mubuy pira kmhgan. rhyal na Posniya ru Hsaykwema minpira pqqasu sa bih na pira koka. kawas 1337 trang Tfoltk. ktlomanici (Tvrtko Kotromanić) ps’rux qutux mbuci na koka Posniya. ana ga kawas 1463 koka na
’Tuman mwah mzyup qmol Posniya.
Ryax na kinhangan na ’Tuman. sagal nha sa mtlokah kmahang ru phyup pila na sinnhen sinyaqih squliq na Saylweya ru squliq na Kloaysiya. Saw nha ma kwara sinnhi sa Muslin. ana mzyup sa wagiq na syakay; cinslaq na squliq gamzyu sa sinnhen Islang ga, ana ini phyu sa pila. Minnqwasbiru sraral mha, misu na squliq na Saylweya ru squliq na Kloaysiya sinnhi Islang kyakay ga myang qani qu kinlahang nha. misu qani lga minpqtaqan nha ga. cingay iyat nha pinqihul squliq na Posniya mha snhi kyakay Islang la.
Hebang Koka na ’Tuman llaqi nha ga aring cipoq lga mgay sa ngasal ru yaba ru yaya nha. cqunun nha psbaq ru qmazyat. teta mhetay ru alan puqing na hetay. squliq na Saylweya ru squliq na Kloaysiya kinbaxan nha ga mzyu sa puqin na Tuce qu gaga nha la. min qolang nha qu rhyal squliq ga pqsyugun nha maha cinmuzyaw ru mqzinut. biqan nha ini ptnaq na kinthkan. kwara ka kinhangan khwayu nha cinrhyal hatay ka wagiq kintken nha la blequn nha kmahang, kwara snhi sa Kristo ka squliq na Saylweya rusquliq Kloaysiya. sllwa nha ma「Layya」.
kawas 1908 Posniya ru Hsaykwena msqun Awsyutiko na rhyal. kawas 1914 Awsyutiko babaw na thoki Fetinantakun maki sa Saylayefu wayal btaqan na Say cu minsyu cui mhuqil la. (anay skita zyaw na Saylayefu) nanu yasa mhtuw pintriqan te qutux na babaw cinbwanan. babaw na minciriq lga Posniya ru Hsaykwena msquliq na Saylweya ru squliq Kloaysiya ru squliq na Sloweniya koka la, koka qasa ga mzyu qu lalu nha maNanslafu la.
ryax na pintriqan te sazing na babaw cinbwanan Posniya ru Hsaykwena koka NasweTko ru koka Itali smpung kwara zzyaw na koka nha. giwan mha rhyal nha la. babaw pintrqan Posniya ru Hsaykwena sllwa nha lalu ma syakay cui mrraw sinhloyan koka na lalu ru mosa sa Titwol mmaras qu Nanslafu.
Ryax nasa lga Posniya ru Hsaykwema msquliq na Nanslafu msqutux sinhloyan na koka. lingay na rhyal na koka qani ga sagal nha sa koka ryax na 'Tuman lingay nha. iniptnaq sa minsyu na qinsyugan squliq mnaki qasa.
kawas/ziray na 70 Nanslafu swalan nya kmal ken ha nanak qu (snhi sa Islan kyokay na squliq Posniya ru Hsaykwena) I minsyu na Muslin (ka mbuci na Hpoka squliq na Posnuya) ana ka pyang balay minsyu ni Nanslafu aki magal ru lmeliq sa mtzyu la. swalang mgiqas na minsyu Muslin. Squliq nha ga pzzik cikay na squliq Posniya ru Hsaykwena. maki sa te cyugal kihmayal na Nanslafu.
kawas 1992 sazing byacing mopuw qeru ryax. Posniya ru Hsaykwena maki sa qalang nha qu squlia na Saylweya. mkkal akimtbci minsyu nha senkyo. mhtuw qu pinsenkyo nha. smwal psru’ mtbci na minsyu Muslin ru Kloaysiya ga 62.8%. cyugal byacing cyugal ryax. Kargi qu Giin na Posniya ru Hsaykwena. Giin na s Saylweya qmhut lru hapyo maha ptbuci lru mknanak ru msparis qu minsyu.
payat byacing mtzyu ryax. Ryax na Posniya ru Hsaykwenam squtux na koka swalan na sinhloyal na Oco. magal qalang maki bih squliq na Saylweya rhyal klmahang nanak kmal maha psurux qutux sinhloyan na koka, Posniya ru Hsaykwena mptalax mgay sa lha, ana gap kaki sa Nanslafu sinhloyan syakay cui mglu na koka. Pincyagan na squliq na Saylweya phtun na sefu Posniya ru Hsaykwena, Hetay minsyu na Nanslafu maki sa Posniya ru Hsaykwena. Ptusan Muslin ru Kloaysiya na mtlokah na hetay. payat byacing mpitu ryax, Hetay minsyu na Nanslafu bun na bakuran khu na qu Kloaysiya na mtlokah na hetay, ”zyu msqaqih qu mtlokah na hetay. Taring sa hopa na maci Saylawefu mklabang qu sinqehan nha mciriq kwara la.
kawas 1994 cyugal byacing tqalng sa Posniya ru Hsaykwena squliq na Muslin ru Kloaysiya msswal maha sqtuhaw msinhloyal na koka. msqutux inlungan tcingaw ta squliq na Saylweya. kawas 1995 mopuw qutux byacing mousal qutux ryax. mpkal ru miru keyak ga psblaq. tmasoq qu pintringan na koka nha. Nanu yasa pqsyugun nha qu Posniya ru Hsaykwena mha Poho msinqutux mrraw ru Say cu sinhloyan na sazing koka. Maki sa pintringan qani ga Posniya ru Hsaykwena mpusal mang squliq na wayal mhoqil. sazing kbhul mang squliq ungat ngasal ru mqzinut mtkari. babaw na minciriq lga. maki sa Peye Posniya ru Hsaykwena si twang maki na qu hetay. obih tmsuqan kawas 2004 lga galun na Omom la.
kawas 2006 mopuw byacing qutux ryax, psenkyo. mopuw byacing mopuw spat ryax hapyo Cuyan senkyo weyun huy. squliq na Posniyak. Halis. Silaincici squliq na Saylweya Nepuisa. Latmanoweci ru squliq na Kloaysiya-ClikoKomusicitosen mthoki. mpatul sazing Giin na rayhyo ga, minsyusitun tanmqeru wayal nha galun, Poho tan magal mspa tGiin, mbuci na Sakaymincumsqun ru Pohosyakaymincu tan mtbuci’magal mpitu ru zmagal, tahay na Giinbinah na sinhloyan tan magal la. kawas 2007 sazing byacing mqeru ryax, Inikola. Spilici mthoki na Giin ru hapyo ptaring mtzyaw.
Posniya ru Hsaykwena wagan nha cyugal hi msqutux lahuy na thoki. qutux hi ka ron nya qu minsyu (squliq na Posniya、squliq na Satlweya、squliq na Kloaysiya) Mpayat kawas kian nha mpayat kawas ga msesyu mspat byacing 'myu mthoki. thokiqani ga gnwayaw na minsyu kska ga. sinhloyal na Hopo ga squliq na Posniya、squliq na Kloaysiya、Say cu sinhloyan mwazyaws quliq na Saylweya. msqutux lahuy na thoki mwazyaw qutux thoki. kaygi nha ru swalan nha la. thoki qu mere nya qu squliq ka psmsun na zezyaw. Maki sa Posniya ru Hsaykwena baq psrux gaga. mqasu sazing yun. mopuw magal hi qu minsyu yun. zmagal llamu na minsyu. rayhyio yun ga mpatul sazing hi qu rayhyo. sinhloyal na Hopo 3/2 Say cu sinhloyan 3/1.
Posniya ru Hsaykwena gaga Posniya ru Hsaykwena pyang wagiq na psmsun gaga linhoyan. mqeru na smsun zywaw gaga. kska nha ga mpayat hi gnwazyaw nqu linhloyal na Hopo. sazing hi ga Say cu linhloyan. cyugl hi ga nwazyaw nha Oco minsyu na Hoin. ana ga iyat kahul sa Posniya ru Hsaykwena. uni ga maki bih squliq na Posniya ru Hsaykwena.
qmasu pspung kwara pcyawgun (行政區劃)
smr’zyut miru’Knita nha sa kawas 1995 mopuw qutux byacing mpusal qutux ryax pinbraw na pkayal nha Taytun, Posniya ru Hsaykwena linhloyan na sazing sefu. linhloyal na Hopo Say cu linhloyan. sazing qani ga pskan nha qu lmahang rhyal. maki nanak qu. Sotu, sefu, hata, manzyu, soto, Giin. maki sa htgan wagi kura sa ghzyaq Posniyaka Polcikomnanak na rhyal ga mbuci lmahang. gluw na sefu Posniya ru Hsaykwena.
kian (地理)
smr’zyut miru’Posniya ru Hsaykwena maki sa Palkanpataw byaqan wagi. maki bih naKloatsuya ru Saylweya ru Montneklo sinhloyan na koka. 90% wiway mtuki na rhyal.
Tinas rrgyax mgbang te byaqun wagi, minstwahiq ki Kloaysiya syaw na umi, byaqun wagi ru kura mkilux ga wagiq ru btunux kwara; b'nux na rhyal ga nanak maki sa bih na gong. Gong na Sawa (gong Twanaw qara’ na qsya’ qu sguzyu’). Maki sa kura ghyaqru bih Kloaysiya. kura mkilux ga maki saumi Yatli nanak qutux qu htgan na umi Nemu kinqyuzyux nya gampusal koli. Kwara kayal nya ga hrhul. byaqun wagi kayal nya ga Yaze mkilux. Pyang ka maci nya ga Saylayefu、Paniyaluka、Tuzla ru mostal.
smsum zywaw ggalan pila (經濟)
smr’zyut miru’Posniya ru Hsaykwena maki sa ryax na Nanslafu linhoyan na koka nya ga mqzinyut cikay. babaw na mtbuci ga mciriq la. Yaqih iyal ggalan pila. Misu qahi lga Hopo wal ngyut wagiq cikay qu psplang pila nha la.
Aw ru nyux kekaq taring mzyu zywaw ggalan pila posun nha mtbazi ggalan pila. Posniya ru Hsaykwena pila nha baqun pzyu sa pila namak, txal mtnaqpila na koka Tko qutux:qutux. Babaw na pila na Tko mak olang na pila Oco, Tko mak na pila ru pila Oco mrru qu pinksan nha.
lpgan nha’ squ hi’ru sinnhen (人口和宗教)
smr’zyut miru’Maki sa Posniya ru Hsaykwena squliq na Posniya ga patul mspat%, Squliq na Satlweya ga tzyul mpitu. qutux% squliq na Kloaysiya ga mopuw payat. cyuga%. pinqsugan sa sinnhen nha ga kyokay Islangcaw (patul mtzyu%), kyokay Tungcincaw (tzyul mtzyu 36%), ru Tenskyo mopuw payat %), nanu yasa cyugal hopa na sinnhen na Posniya ru Hsaykwena.