Burundi
kian
sintuqi squ kian 3°30′S 30°00′E
kinbhci 27,834 km2
qalang Gitega
ke
Kirundi, French
Linpgan squliq
11,865,821
Pinqasan ryax nakoka
1 na tay mpitu’ byacing na qutux kawas
sinnhen
Cyorokay 26.2%
Tenskyo 65.3%
Islangcyaw 2.1%
puqing nqu sinnhen 5.5%
binah 0.2%
ryax nqu kian
UTC+2
pposa giqas nqu zyuwaw
.bi

Burundi (蒲隆地) hya’ ga cyux maki’ tay 3 30 S, 30 00 E na Xweco syuw.

labah Burundi
Burundi
qasu na Posiniya
qhoniq nz Posiniya
qhnyiq na Posiniya

kwara’ kinghciyan niya’ 27,830 sq km (maki’ tay 147ginkgan kin wahci’)

(kinwhci’ niya’ ga 25,680 sq km, kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 2,150 sq km)

Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 11,099,298.

Pinbcyan naha’ sni’ naha’ rhzyal hya’ iy pqmahun hya’ ga 73.30%, lhlahuy hya’ ga 6.60%, sni’ naha’ sa pptzyuwaw sa bzinah hya’ ga 20.10%.


spzyang qalang na Kokka’ (首都) smr’zyut miru’

spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Bujumbura.

snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日) smr’zyut miru’

snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 1 na tay mpitu’ byacing na qutux kawas.

mrhuw Kokka’ (國家元首) smr’zyut miru’

mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Pierre Nkurunziza, aring ryax 26 squ byacing tay 4 sa kawas 2005 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.

zyaw na kinbkesan (歷史) smr’zyut miru’

lalu nya sraran ga (Urundi), mpuw tyu' na seki ini pkkang. mpuw qeru seki taring, Inko, Tko, Piris cyugang koka. 1890 kawas wal galan Tko maki qalang nha bsyaq balay kengri, kaki qalang na TsutongFe na rhyal, ru 1916 kawas myt Piris hetay wal nha htuy. te qutux pintriqan na cinbwanaa, koleng ga kaki aqonan nya Lua'ta ru Ulongti sqasuw nha, biqan nya Piris, Piris ga anay ta Kabul binah kragay ta each qalang qasa. ru tehoq te sazing pintriqan na cinbwanan tmasoq la, ru q'ta ru Ulongti lenghko mlahang qalang qasa, riyil mlahang Piris. 1959 kawas ga talah la Ulongti ru Luang ta, 1962 kawas mitu byacing qutux ryax suruw nanah, cyux msqun Pulongtiwanko (蒲隆地王國). nisan surux Pulongti r'tung balay keri nya. nanu ga 1996 kawas lga, raran ga mhetay mrhuw mise'. Mikongpelo qani. tarin mgluw hetay toki ga Pulongti konghko, Pulongti maki sazing spyang qalang nya, smka na squilq ga Tusi na squilq, aring mouw typ' sci ga. hga kengri kwara qalang qani. Hutu (胡圖人) na squilq ga qutux kumi nha ru twangan cikay Tayal Twa (特瓦人). yal atan cipoq na squilq qalang ta ini ta nya Psiinlungan, maki 1993 kawas mpuw byacing na toki, nisan tama pasat byacing mrhuw ga, hiya ga te qutux Hutu (胡圖人) na squilq mrhuw, ru sengkyo sotow Me'siaw n'tataye (梅爾希奧恩達達耶) wal kutan Tusi (圖西人) na squilq. sazing qalang qani ga mciriq pusan mang wal mhuqin squilq ma, ru tehok 2002 kawas lga setu na Tusi (圖西人) kmal muci laxi ta pciriq la, pkayal muci 民族解放力量 (法語: Conseil National Pour la Défense de la Démocratie–Forces pour la Défense de la Démocratie, CNDD–FDD) na cyux blaq mkayal la, 2006 kawas Peru byacing mitu ryax lga, keng yaq 三蘭港 ru sangniya na qalang la.

地理 smr’zyut miru’

Pulongti ga tuqux koka uzi, cyux maki beh Tobe tareku (東非大裂谷) na babaw, zihung balay rhyal nya, wagiq ru unta bnux rgyaxnya, maki sazing na liyung qutux ga Nilog (尼羅河), qutux ga Kang koh (剛果河), Lalu nua ga "Fecocqing" (非洲文化) kwara koka ga hitocbo 27830平方kongri.

位置 smr’zyut miru’

Pulong ti qalang qani ga maki tong Fectaw (東非赤道), qutux neru koka, cyugan kak kano nya 東接 Tasanniya (坦尚尼亞), 西鄰 Kangkomincu (剛果民主共和國) konghko, 北 ru rua'ta, 分水嶺 nya ga kangkoh ru niloh.

地形 smr’zyut miru’

Koka na Pulongti qani ga haypa (海拔) 1500 米 na kawyen, Sipu' ru rua'ta ga qes, wagiq balay rgyax nya, wagiq balay ga tehoq 2760 米, tehoq tansanniya (塔尚尼亞) lga 1300 meta in wagiq nya, sipu' kura' tansanniya lga byaq tehoq tong Fe tarekusic (東非大裂谷).

水系 smr’zyut miru’

Luciciru (魯濟濟河) Tankanikhu (坦干依喀湖) maki TonFereku qasa, tankanikhu ga hopa balay na bsilung, smka ga maki beh Pulongti, ru maki qutux Ci Fuhu (墓伏湖).

kayal (氣候) smr’zyut miru’

mkilux balay kayal nya. qutux kawas ga qsya nya ga tehoq 1200-1600 hakmi (毫米). ana maki ctaw (赤道) ga beha hmswa ga mqwalah krryax. cingay balay qsya nya, hogung nya tuqiy, ana koba ru eki. heci wal horun hopa qsya, luhiy tuqiy ru hongu.

行政區劃 smr’zyut miru’

Pulongti qalang ga maki mpuw pitu pgleng linhoyan nya, 2002 kawas ga, pusongpusong sazing peleng linhoyan nya, qutux ga pusong pusong 市 ra pusong pusong 鄉.

  1. 布班扎省 Bubanza
  2. 布松布拉城市省 Bujumbura Mairie
  3. 布松布拉鄉村省 Bujumbura Rural
  4. 布魯里省 Bururi
  5. 坎庫佐省 Cankuzo
  6. 錫比托凱省 Cibitoke  
  7. 基特加省 Gitega
  8. 卡魯濟省 Karuzi
  9. 卡揚扎省 Kayanza
  10. 基龍多省 Kirundo
  11. 馬坎巴省 Makamba
  12. 穆拉姆維亞省 Muramvya
  13. 穆因加省 Muyinga
  14. 穆瓦洛省 Mwaro
  15. 恩戈齊省 Ngozi
  16. 魯塔納省 Rutana
  17. 魯伊吉省 Ruyigi

ggalan pila (經濟) smr’zyut miru’

kefe ru Ocya ga Pulongti spyang ggalan na pila, qutux qutux kawas ga mita kayak blaq ga ru yaqeh kanaal, ru qlangan na squilq lga, ungat than nha uzi la.

Pulongti qalang qani ga spijl balay na pbahuw ga: guqoh, qetung, kawlyang, spyal cingay ga guqoh.

pqmqhun/pqumah (農業) smr’zyut miru’

Pulongti koka mani ga pqumah spijl ggalan nha, ana ga ini qbaq mqumah ru czyaw zyaw na qmayeh, spyal na pbahuw ga mak i: kafe, menhwa, susu, qerang, ngahi, luri, guqoh, kawlyang, bonaw, marinsuru, layang;kwening, saping, nuka na abura, tbaku, pagay ru saping abura (棕櫚油), spyal balay na pinbahu' ga musa qerang ru ngahi, menhwa, yuye.

畜牧業 smr’zyut miru’

kinbahan na zyaw ga zyuwaw na pnqnyatan, qnayat nha ga qluyah qehuy na kacing, mít ru manyang.

zyuwaw na quilh (漁業) smr’zyut miru’

sezon qmayat qulih maki ben Tankanik 湖, 2005 kawas nagan nha quilh ga 14200 kontung (公噸).

礦業 smr’zyut miru’

Pulongti koka mani ga ungat kuangcan (礦產) nha, wayal raran ga maki cikay si (錫), u (鎢) ru king, aring sarren ru tehoq misuw ga ini kinky kuangcan qani na.

zyuwaw na rengki (工業) smr’zyut miru’

zyuwaw na rengki ga nisan taring na, kafe ru menhua nanak cyogun nha na, ru bỉu, naqiy kbalay, 2007 kawas rentki nya ga 9200 萬度 (千瓦-小時).

ttuqi (交通) smr’zyut miru’

ini blaq ttuqi nha, ungat kisya nha uzi, qluyuh na tai ga 12322 congri, 1286 congri tuqi na amutu, te sazing lga cynglu 3700 congri, thay lga tuqi rgyax la. ini hga blaq kmalay, yaqeh balay kngyan. basu nha ga 4800 輛 nanak basu ga kura tansanniya, pusongpula, puson pusola skoki, maki musa beh Oco, kangko mincukonghko ru Tongfe.

koci petugan qeqaya' (國際貿易) smr’zyut miru’

osa qalang binah (出口貿易) smr’zyut miru’

maki tbiran peyugan qeqaya' ga, 2009 kawas kwara toto ga 6800 mang pila na Amirika, spyang tbagiy na qaya' ga kafe, ocya, sato, menhwa ru hnkuy獸波, spyang tbiran na koka ga Zes, Inko, Pacistan, Piris, Ruanta ru Ici.

kahul qalang binah (進口貿易) smr’zyut miru’

Pulangti koka maki 2009 kawas kwara thana nya ga 2.75 ik Amirika na pila, spyal mwah koka na qeqaya ga kikay, abura, nniqun. spyal na koka ga sautialapo, Piris, Ukanta, Kngya, Cyukok, Fako, Intu, Tansanniya ru Zipung.

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’ smr’zyut miru’