Dominican republic
| Dominican republic | |
.jpg)
| |
| kian | |
.svg)
| |
| sintuqi squ kian | 19°00′N 70°40′W |
| kinbhci | 48,671 km2 |
| qalang | Santo Domingo |
| ke | |
| Spanish | |
| Linpgan squliq | |
| 10,878,246 | |
| Pinqasan ryax nakoka | |
| 27 na tay sazing byacing na qutux kawas | |
| sinnhen | |
| Cyorokay | 21.3% |
| Tenskyo | 47.8% |
| ungat sinnhen | 28.0% |
| binah | 2.9% |
| ryax nqu kian | |
| UTC – 4:00 | |
| pposa giqas nqu zyuwaw | |
| .do | |
Dominican republic (多明尼加) hya’ ga cyux maki’ tay 19 00 N, 70 40 W na cung-Meco syuw.
kwara’ kinghciyan niya’ 48,670 sq km (maki’ tay 132ginkgan kin wahci’)
(kinwhci’ niya’ ga 48,320 sq km , kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 350 sq km)
Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 10,606,865.
Pinbcyan naha’ sni’ naha’ rhzyal hya’ iy pqmahun hya’ ga 51.50% , lhlahuy hya’ ga 40.80%, sni’ naha’ sa pptzyuwaw sa bzinah hya’ ga 7.70%.
ominnicya（Dominican republic）
Zyuwaw na kinbkisan
Yuncumin
Tominnicya aki squliq na Alawak（ke nha ga Alawak）na qutux squliq na Tayno—ru maki binah squliq na cyalpi，sllwan nha ma maki sa rhyal syaw umi Kiskeya uni ga Quisqueya，m「yaya na rhyal」qu imi nya（lalu qani ga mhtuw sa qwas na qwas na koka nha），kya uzi na Yuncumin sllwan nha ma Haití（umi na rhyal）uni ga Aytí，Bohio。Tayinocu spyang ga pmuya pinbahuw，qmalup，cinqulih ru mmagal nniqun。Kawas qutux seng payat kbhul mqeru pgan sazing ryax squliq na Tayinocu linpgan na squliq nha ga pkaki sa mopuw mang tehuk sazing kbhul mang 。trang nasa mqasu magal na mrhuw koka：Marién、Maguá、Maguana、Jaragua、Higüey。Maki sa mrhuw koka ru mqqasu cipoq na qalang na thoki。Qalang na thoki qani na phzyup sa nenanu ，phzyup na nniqun ru qeqaya pinbahuw na Tayinocu。
kian na rhyal
Tominnicya maki sa umi na Cyalpi maki babaw na umi Sipanyataw，kinlabang nya ga maki sa maha ni linpgan payat qinnapan kinhopa ga pkaki sa te cyual qinnapan kin hopa nya ，kinlabang na rhyal nya ga lmaqux sa Taywan taw1.33pe kinhopa。Kwara qinryuxan na kinhopa na rhyal ka htgan ki byaqan wagi cyugal kbhul mqeru pgan konli，kura mkilux ru ghyaq ga sazing kbhul ru mtzyul pgal magal konli。Tominnicya te byaqan wagi ga msobih ki Hayti，kura mkilux ru ghyaq ga qinruxan nha ga cyugal kbhul ru mtzyul pgal konli。Te kura sa htgan wagi ga msobih sa Potoliko ru pqes sa umi Monna，kura ghyaq ga Tasiyung，kura mkilux ga hrhul na Cyalpi umi。Tominnicya linpgan na squliq nha ru kinhmayan na rhyal nha ga.maki sa Cyalpi umi na koka ga pszzik cikay na Kupa。Sipanyataw qutux taw ga sazing na koka qu kian nha na rhyal，Cy alpiumi na kraya ga nanak te htgan wagi ru kura mkilux na Sinmatitaw（rhyal na Fran/Ho）mtnaq sqa。
Tominnicya spyang Koci hngawan na hikoki ga hopa na qalang maki sa syaw na rgyax na Meco koci hngawan na hikoki（SDQ）、maki sa syaw qalang na Sintiyako Cibao hngawan na hikoki（STI）、Inkang na lupaulun hngawan na hikoki（POP）、te htgang wagi syaw na ngngayang ppzian qalang Ftakana hngawan na hikoki（PUJ）ru te htgan wagi ki kura mkiluxna lomana hngawan na hikoki（LRM）。Kahul sa Nyuye thuk sa llamu ka plaka na tuqi ga pkaki sa cyugal spung smka，kahul sa Oco kura mlaka sa Tominnicya ga mpituw spung smka qu pinlaka na tuqi。
Spyang na hopa qalang
• SinTominnko，sllwa nha lozi mha Tocin，spyang hopa qalang na Tominnicya，maki sa kura mkilux bih na umi，linpgan squliq nha ga mqeru pgan qutux mang ru cyugal seng。Qalang SinTominnko cyux maki sa koka rhyal na tezik nya ，spyang psmsun na psplang na pila，sezi ru pspngan zyuwaw na linhoyan，qalang na htgang sa wagi ga ngngayen na squ kinbalay sraral na lngasan。
• Sintiyako（Santiago de los Caballeros），maki sa kura ghyaq te zik na yang sa uru Cibao na rhyal，Tominnicya te sazing hopa na qalang。Gong na peya kay（Yaque del Norte）pwah sa bih na qalang Cungsin，maki sa tzik na qalang ga pintrqan na msbinah psrux koka na kinen，（El Monumento）wahan ppzian ru ptbasaw squliq sa lmhngan。Cibao rhyal na uru ga Tominnicya na spyang pinbahuw ru pimuya na nniqun，spyang pinnuya nha ga pagay、tbkuw、bilus、koko、kafe na binbahuw。Qutux qutux kawas na sazing byacing maki sa Sintiyako kura mkilux na Lawecya ga koka Tominnicya ga kya qu sinqqas na zyuwaw ga yang Cyaninhwa na maki sqani sinqqas。Sintiyako ga Meco giqas na rhyal na te qutux sinllwa na qalang。
• Inkang（Puerto Plata），baha hmswa Klunpu maki sa syuaw na umi syaka mita umi msbinah na syax yang balay qutux pila(In) nanu yasa sinllwa nha . misu qani ga koka Tominnicya kura sa ghypsplang na aq na spyang hopa na Kang ko 。Inkang maki sa mqeru pgan kawas ga koka Tominnicya spyang hopa na ngngayal ppzian na squliq，misu qani ga muraw iyal qu umi nha，nanu yasa qu spyangan na byang na ha lga mzyu sa htgan wagi la na Playa Dorado ru Cabarate。
• Lomana，maki sa htgan wagi na Sintomimko qutux kbhul tzyul qutux konli ，hopa na qalang ka musa sa kokosyaw na umi ngngayal na ppzian ga powah sqani 。Lomana syaw na qalang ga koka Tominnicya spyang na pinbahuw nha ga bilus，bih na kmloh sa bilus ga spwah nha sa cipoq na kisya ru psun nha Lomana na koba bilus ka tmwang，suqun nha lga posun nha sa Sinpite na Kongko。Lomana bih na Sawannataw ru Casa de Campo btunux na qalaqng Isu ngngayan ru ppzian spyang na rhyal nha。
• Sinpite（San Pedro de Marcoris），kya qutux betunux na lalu nha ma qalang na ptucing mari na Amerika，qutux qutux kawas ga te kahul qani ga nwazyaw nha squliq pttucing mari na Amerika。Sinpite nyuz maki sa hopa na qalang ka htgang wagi sa mtzyu magal kongli，maki sa bih na hopa qalang，Sinpite sraral ga cingay balay qu pinbahuw nha sa bilus kblazyu nha ru posun nha sa binah na koka psplang nha ，ana ga misu qani lga mtlokah iyal qu kihangan naZusilye spyangu nya ru，Sinpite qalang qani ga ini khyang sa bunah na qalang mkwagiq qu psplang nha。
• Sanmena（Samana），maki sa koka Tominnicya na te Sanmenawan htgan wagi ki kura ghyaq qalang na qu lih ，kawas qutux seng mqeru kbhul mspat pgan na kimhgan ’lwan nha qu rhyal qani rhyal na kura ghyaq Tasiyang cintman btunux na thweru na qalang，nanu yasa mtgyut mblaq qu qalang Sanmena ru ngngayal na qulih Cin，qutux qutux kawas na qutux byacing tehuk sa cyugal byacing maki cyugl seng qulix Cin kahul sa kura ghyaq na Tasiyang mzyu sqani，kahul sa babaw cinbwanan na squliq cyugal mang mwah mangay qulih na Cin。Sanmenawan ga sraral ga Sipanya na Qasu na mtgzyup sqani na qalang，cingay balay na koka mzyup sa zik na umi hikangi na qeqaya na qasu. Ru pqtaqan nha ，misu qani ga cingay balay qasu cyux nha lgun mzyup magal qaya。
• Pawanon（Bavaro）ru Futakana maki sa Tominnicya htgan wagi，aki koko syaw na umi na cipoq qalang，baha hmswa plquy na bbnaqi ru qhoniq na Yec kbhuzyun balay，misu qani ga pzyux balay qu Koci magal bingah na ppzoan ru ngngayal na qalang。
• Citu qalang na rgyax（Monte Cristi），maki sa kokaTominnicya byaqan na wagikin kura ghyaq，linpgan squliq nya ga raytay mopuw qutux mang，’mubuy sa hopa na qalang Tuwate na tmsuqan na thelaw na tuqi ，Citu qalang na rgyax te byaqan na wagi qalang Hapong msobih sa Hayti，pwah sqani pqo sa Hayti lru.mluw llgan tehuk sa hopa qalang na Tayckang。Tahapon taring rehay qutux ru rehay magal pwahun nha squliq na Hayti kahul sa qes nha mwah sa qalang nha mazi sa qeqaya na bbiran，myang na tbiran na qalang。
Tawiyu ru bbnaqi
Tominnicya na syaw na umi ga cingay balay qu cipoq na rhyal na taw nharu nnaqi，te ska na spyang hopa sazing na Taw nha ga maki sa htgan wagi ki kura mkilux maki syaw n umi ppzian ru ngngayal na Sawonna taw（Saona）ru te byaqan wagi kura mkilux na Peyatataw（Beata）。Kintwahiq nya ga kura ghyaq qutux kbhul kongli ru tehuk sazing kbhul kongli maki syaw na umi kya cyugal hopa rhyal na nnaqi，spyang ga te kahul sa kura ghyaq na Pahamazuntaw mskluw sa mwah sqani，nanu sllwa mha Kurisimas rhyal na nnaqi，ru bbiru na In rhyal na naqi ru Mouchoir rhyal na nnaqi。Te sazing gleng ga bung na koka Tominnicya。
Rrgyax ru b’nux na rhyal
Koka na Tominnicya mpayat qu spyang na rrgyax nha。Cordillera Septentrional（kura ghyaq na rrgax）kahul sa byaqan wagi kura sa ghyaq qes nha ki qgyax na Citu qalang kura sa byaqan wagi，mszyunaw na tuqi tmwang tehuk sa htgan wagi kura ghyaq na Sanmena pantaw.Cordillera Central（Cunyang rrgyax）taring koka na Tominnicya byaqan wagi na Hayti tmwang thuk sa Sipanyataw na teska，mkura mkilux lga mzyunaw la，Cunyangrrgyax na b’bu rgyax na Tuhwa（cyugal seng ru mqeru pgan mspat kongc）、La Pelona（cyugal seng ru mqeru pgan payat kongc ）、La Rucilla（3,049公尺）和Pico Yaque（b’bu rgyax na Yakay sazing seng mpitu kbhul mtzyu pgan kongc），Cyalpiumi na Antilislyellamu na taw spyang hopa na spayat rgayx。Kya uzi qu Tominnicya kura mkilux rgyax na Neiba ru rgyax na Bahoruco。
Maki sa kura ghyaq na rrgyax ru Cunyang rrgax tska nya ga maki
Kinhbuzyu rhyal nya maki sa uruw na Cibao。Tominnicya koka qani ga
Spyang pinbahuw nha ga muya tbaku ru Tominnicya koka qani ga
Te hopa na qalang nha ga Sintiyako nyux maki sqani uzi。Cunyang rrgax kura mkilux ga kya binh cikuy na，mtkzay na rhyal na uruw Sinhuwan。Tominnicya koka tska rhyal kya qu Constanza、Jarabacoa、Villa Altagracia、Bonao na rhyal uruw。Tominnicya koka byaqan wagi kura mkilux na Enriquillo rhyal na taray maki sa te kyahuw mtzzik na umi，kayal nya ga mtkzay ru mkilux na bbnaqi na rhyal，cipoq qu squliq nya cintqalang kya，cingay balay na qsinuw mqyanux sqani。Taring sa hopa na qalang Sintominko kura htgan wagi ki kura ghyaq tmwang mskluw thuk sa hopa b’nhx na rhyal，sllwa mha Cyalpihaysyuaw na umi na be’nux na rhyal，maki sa zik na be’nux na rhyal cingay balay pinmuya nha bilus。Kya binah hopa qalang kura另byaqan wagi mtgbang sa gong na Ocoa，maki sa qalang Asua zik nya ga mtkzay na kayal ka Asu b’nhx na rhyal。
spzyang qalang na Kokka’ (首都)
smr’zyut miru’spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Santo Domingo.
snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日)
smr’zyut miru’snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 27 na tay sazing byacing na qutux kawas.
mrhuw Kokka’ (國家元首)
smr’zyut miru’mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Danilo Medina, aring ryax 16 squ byacing tay 4 sa kawas 2012 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.