Liberia
| Liberia | |
| |
| kian | |
.svg)
| |
| sintuqi squ kian | 6°19′N 10°48′W |
| kinbhci | 111,369 km2 |
| qalang | Monrovia |
| ke | |
| English | |
| Linpgan squliq | |
| 5,214,030 | |
| Pinqasan ryax nakoka | |
| 26 na tay mtzyu’ byacing na qutux kawas | |
| sinnhen | |
| Cyorokay | 86.2% |
| Islangcyaw | 11.7% |
| ungat sinnhen | 1.4% |
| binah | 0.7% |
| ryax nqu kian | |
| UTC | |
| pposa giqas nqu zyuwaw | |
| .lr | |
(Liberia)
_-_LBR_-_UNOCHA.svg)
Laypizweya
smr’zyut miru’Zyuwaw nqu kinbkisan
smr’zyut miru’Kawas qutux seng mpayat kbhul mtzyu pgan sazing ptaring.Putawya、Holang、Inko、Fako pklahang tmwang mzyup.squliq nqu Oco sllwan nha rhyal mha「syaw nqu Hucyaw」.maki sa qani mtbazi mqzinyut. Kawas qutux seng mspat kbhul mpusal qutux kinhangan nqu Amerika nqu lihoyan maki syaw nqu umi psrux squliq mqalux「qalang nqu mbyaqan na qalang」.Kawas qutux seng mspat kbhul mpusal sazing maki mopuw mqeru kinmhgan nqu mtzyu pgan ryax.spyang cintqalang magal mtgih qsahuy nqu mqzinyut.nanu yasa kya ruma nqu squliq mqalux mbyaq sa qani.sllwan nha mha「Monloweya」.Kawas qutux se ng mspat kbhul mpusal payat pyugan sllwan nqu Laypizweya.babaw nya lga kura ptzzit nqu
mkhopa nqu. Kawas qutux seng mspat kbhul mtzyu mspat msqu nqun llamu nqu mbhyq.pinzyugang ga「linhoyan Laypizweya」.Kawas qutux seng mspat kbhul mpatul mpitu mptke hapyo.spyang gleng mtbuci nqu maki misu na maki kenli koka.Apisinyatiko ga Feco na Taluw mbyaq nqu mtbuci koka. Kawas qutux seng mspat kbhul mpitu pgan mspat ptaring .Zenhweketanana ga mthoki kenli qutux kbhul ru sazing kawas.pqhut kwara hantay zentan pincyagan.Tan qasa mmisu nqu pinsrux nqu Zentan psrux pcyagan ryax spyang qryuzyux nqu Zentan.Kawas qutux seng mspat kbhul mspat magal.koka Laypizweya plaqux nqu Inko.skyut nqu gong Manonkura ghyaq na rhyal. Kawas qutux seng mqeru kbhul ru mspat . wayal slaqux nqu koka na Fako.pkut nha sa qalang kahul sa Mali.babaw nya lga minpira spkut nya qu koka na Inko ru Fako qu rhyal nha. .babaw nqu Kawas qutux seng mqeru kbhul ru mspat .kya qu puqing na qes nya la.
Tili/kian
smr’zyut miru’Koka Laypizweya qinryuxan nqu syaw na umi ga magal kbhul mtzyu mpitu kongli kayal nya ga mluw sa mkilux nqu pzyugan na behuy.qutux kawas qu hekin nqu kinklux nya ga mpusal magal ℃。Koka Laypizweya nyux maki sa Feco nqu byaqan wagi.msobih squ mkilux nqu mthwiru squ cinbwanan kura ghyaq.byaqan wagi kura mkilux bih nqu hopa na umi ru Nanmeco na koka Pasi mstwahiq ki Tasiyang ga sazing seng magal kbhul mpitu pgan magal kongli.te byaqan wagi ru kura ghyaq ga ’mubuy sa rgyax nqu Kgli kura sa ghyaq ga ’mubuy sa Cineya.te htgan wagi lga pqes sa Syangyahayan kinbhci qu rhyal nqu koka nya ga mopuw qutux mang qutux seng cyugal kbhul mtzyu pgan mqeru pinfangkongli.
Kwara llyung ru langn
smr’zyut miru’llyung/gong
smr’zyut miru’koka nqu Laypizweya spyang nqu llyung nha ga gong na Mansa、gong na Lofa、gong na Sepawlo、gong na SenYehan ru gong na Cyawala.teska ga Mansa na gong ga qes nha kikoka Laypizweya ru rgyax nqu Kgli.gong nqu cyawala ga koka Laypizweya ru Syangyahayan na qes.koka na cipoq nqu gong gakya qu gong nqu Moro、gong nqu Tokewe、gong nqu Cyang ke、gong nqu Famintun、gong nqu Sankun ru gong nqu Sinaw.ungat qana qutux gong ga hhminas mtzyul sazing kongli qu kintwahiq baqun rmqras ru psplang kwara nqu gong ga wayal mzyup sa hopa nqu umi.
langu
smr’zyut miru’koka qani ga spyang hopa nqu langu ga maki sa qalang nqu Tacya na Yizen langu.uni son nha ma Piso langu.kya qutux binah nqu hopa na langu maki sa qalang Malilang na Muze langu.
Tawyi
smr’zyut miru’Koka qani ka hopa nqu lalu tawyi ga qalang nqu Montesalang na Utux kayal nqu taw ru Pusilotaw ru maki sa qalang nqu Cunyang Tupilitaw ru Malilang nqu mhoqil nqy taw.
kayal
smr’zyut miru’koka nqu Laypizeya ga nyux maki sa bih nqu mthiru sa mkilux nqu rhyal.ana nyuxsa mkilux nqu kyal ga.ana ga ini khyang sa mkilux nqu kayal ru maki son maha mtkzay ru maki qu inbuw ru sqyaqih nqu hi spyang mkilux nqu byacing ga sazing ru cyugal.kinkilux nya ga tehuk sa mtzyul r.sazing tun（Has ga mqeru pgan tun）.spyang hyaq nqu byacing ga byacing mspat ru mqeru ’lyan ga kinkilux nya ga maki binyaqan nya ga mopuw spat.cyugal tun（Hasmtzyu pgan tun）。Syaw nqu umi ga baha hmswa ga maki qu umi nqu behuy mknhuay qu minzyupan na behuy blaq qu kayal nya.qalang nyux maki sa kska nqu koka ga mhngan lga mutu mbyaq qu hlaqi memaw ghyaq iyal.balay nya ga msluy na ryax ga maki qu hopa wagi ru blaq nqu kayal.ryax nqu mtkzay ga maki qwalax nya uzi.ini baqi iyal nqasu qu kayal nya.ana ga mtkzay nqu kayal ga maki sa mopuw qutux byacing ru tehuk sa ’nyel nqu kawas mpayat bhacing.magal byacing ru tehuk mopuw byacing ga msluy.nqu kayal.mpitu byacing mspat byacing ga maki sazing rehay ga mtkzay nqu ryax.sllwan nya ma「ryax mtkzay nqu teska」.koka qani ga ungat quhmol ru msunu hopa nqu behuy.
Psmsun zyuwaw nqu pslang
smr’zyut miru’Koka nqu Laypizweya qani ga Nogyo muya na pinbahuw nqu koka.koka qani ga sinllwa nqu Linhkong mha mkrroq kinqbaqan ru ini qbaq sintuqi sa qinnxan nqu koka.mtzyaw squ Nogyo na squliq ga pkaki squ linpgan na squliq ga mpitu pgan％.baqun muya pinbahuw ga cyugal kbhul mspat pgan mang kocin.misu qani ga inipinthuk pnayang nqu pintzyaw nha ga mopuw magal％.nniqun nha ga ini pintehukminnaki nanak nqu Syangcyaw.qqhoniq ru baliq ru naqi qani ga spyang galang nha minsinpila ru psrux squ qinnxan nha ga posun nha sa binah koka.psplang nqu koka Laypizweya qani ga spyang nha nyux sqyanyux.koba nha uzi ga ini kofuku.nanak cipoq nqu koba kbalay squ qeqaya nqu squliq.
Kawas qutux seng mqeru kbhul mspat pgan mqeru ptmasoq ru tehuk kawas qutux seng mqeru kbhul mqeru pgan mtzyu na byacing mspat.pitriqan nqu koka nha nanak psplang lga mtyaqih la.kawas sazing seng .koka nqu Laypizweya ptaring mtzyaw squ koci psplang nqulinhoyan nqu Cicin na lmahang pkekaq.spyang pkbalay nqu psplang nqu zyuwaw qani.phtuw squ psplang na Zizyu.komuin nqu pinklahang ga pyugan ru koka nqu koba ga pyu cikay.kawas qasa Ihwe phtuw son maha gaga nqu psmsun kwang nqu zyuwaw ru Gaga.msswal qu kinnta ru pkihuy nqu kwang na pcyagun.Kawas sazing seng ru qutux ru magal byacing.koka nqu Laypizweya psrux Sefu nqu kinbalay kawas sazing seng qutux ru tehuk sa sazing seng ru mopuw kawas. Pintzyaw nqu gizit.spyang ga psplang nqu llamu .lmliq sinplang nha khopa qu zizyu ru kwiqan nya.kawas sazing seng ru cyugal.babaw nqu koka nqu pwah sa ini psenkyol ru kmahang sezi.mtlokah sa pkwagiq qu psplang.psrhuw sa pinbran.ptnaqun nqu pinqasu ru pbku kinbalay naptbiran.pinblaq phyupnqu gaga mthelaw pkbalay son mha「gaga nqupkzyup pila psplang」mhtuw squ giqas nqu psplang na skblaq pincyagan ru pshop sa binah nqu koka mwah miq sa pila kbalay koba uni ga maki son maha psplang nqu zyuwaw.koka nqu Laypizweya kawas sazing seng ru cyugal nqu ungat pcyagun ga thuk sa mspat pgan magal%.
Nogyo-pinbahuw
smr’zyut miru’koka nqu Laypizweya qani ga nanak cyugal.mpatyul cyugal%nqu rhyal ga baqun muya pinbahuw.spyang blaq pinmuya ga qqhoniq.baqun muya pinbahuw ga maki squ syaw nqu umi qinruzyux nha ga magal kbhul mtzyu pgan payat kongli maki sa zit nqu rhyal qalang koka ga blaq pmyen pinbahuw.pyang nqu pinbahuw ga bwax、Syangcyaw、Susu、kafe、bilus、goqoh、Koko、abura Zunglyi、hi nqu Zunglyi、qetun、pagay、bonaw、pngran、Limung、yutak ru rramat. Syangcyaw ga spyang nqu pinbahuw nha.pibahuw nha pagay ga squliq nqu qalang maki teska ga squliq nha ga smoya pintzyuwaw nha ga muya sa pinbahuw ga myu squ rhyal nha.lomut nha qu hlahuy ru pmyoq nha qutux uni sazing pzyugan kayal lga ungat qupkblay nqu pinbahuw lga .msbinah sa binah qalang la muya pinbahuw la.baha hmswa ga ungat pila nha ru ini thozay mazi hiryo.kmloh lga ini bahi hmtuyqu qqaniq nqu kkumay ru qbhniq nqu ptyaqih sa pinbahuw.kinnloh ga ini kcingay la.
kinbhci nqu hlahuy nya ga cyugal mang ru cyugal kbhul mtzyu mtzyu pinfangkongli.inmukan nqu hlahuy ga ptehuk mtzyul qutux.magal% cingay balay llamu nqu qqhoniq.kya hazi sazing kbhul mtzyul magal llamu.qhoniq nqu qsahuy ga pyang lhbaw ru mhnuk nqu qhoniq ru maki khmayru mtlokah nqu qhoniq bbiru nqu qhoniq ga ini ptnaq uzicingay llamu nya.maki sa llamu nqu .koka qhoniq gamaki mpusal qutux ga baqun kbalay qeqaya nqu ngasal. Kya mpusal qutux ga，kblazyu nqu qeqaya nqu qhoniq、baha ru kblayu nqu pintrang. Kya mpusal nqu hopa ru mtlokah nqu kinbalay naa qeqaya. Mopuw mtzyu llamu nquqeqaya nqu bbengan mpusal llamu nqu kblazyun nqu brbal koka nqu koka nqu Laypizweya qani ga hlahuy klhangan nya ga s’yunaw pintzyuwaw.misu qani ga blaq balay qu wahan nqu tuqi mkhopa nqu wanglu mblaq nqu kmut qhoniq wahan nqu qhoniq.skita koka nqu Laypizweya sefu ga maki sa zit nqu yuhun na qalang mlabang nqu kekaq hopa balay kinblaq nha.twangan Manloweya nqu zizyu nqu kong na pinsryux pposa binah nqu koka lga mblaq balay la.
koci nqu psplang
smr’zyut miru’pposa binah koka nqu psplang pposa binah koka nqu psplang koka nqu Laypizweya qani ga.kawas pinposa nqusazing seng ru mtzyu kwara pinsplang ga mopuw qutux.mqeru pgan mpitu USD.spyang ga pposu binah nqu koka ga Syangcyaw、baliq nqu kwang naqi、kafe、qhoniq、Cwans、Yeyu、hi nqu ye、Yec nqu sinwe、llamh nqu syam ru kinbalay nqu qeqaya spyang nqu ga pposa na koka ga Intu、Amerika、Polang、Teko ru Pilis
Liberia (賴比瑞亞) hya’ ga cyux maki’ tay 6 30 N, 9 30 W na Xweco syuw.
kwara’ kinghciyan niya’ 111,369 sq km (maki’ tay 104ginkgan kin wahci’)
(kinwhci’ niya’ ga 96,320 sq km , kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 15,049 sq km)
Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 4,299,944.
Pinbcyan naha’ sni’ naha’ rhzyal hya’ iy pqmahun hya’ ga 28.10% , lhlahuy hya’ ga 44.60%, sni’ naha’ sa pptzyuwaw sa bzinah hya’ ga 27.30%.
spzyang qalang na Kokka’ (首都)
smr’zyut miru’spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Monrovia.
snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日)
smr’zyut miru’snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 26 na tay mpitu’ byacing na qutux kawas.
mrhuw Kokka’ (國家元首)
smr’zyut miru’mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Ellen Johnson Sirleaf, aring ryax 18 squ byacing tay 1 sa kawas 2006 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.