qalang Lmwan/留茂安部落
cyan maki te inu qa qalang 部落概況與位置
smr’zyut miru’qalang Lmwan hiya ga, cyux maki te syaw na llyung Mnibu. gluw na Mnibu ru mtiyu kbhul meta kinwagiq nya.cyugal qalang qu qalang Lmwan hiya, te qutux qalang ga, qalang Hogal son myan、te saying qalang lga, qalang Trasan son myan, te pucing lga, qalang Hetay son myan.
留茂安部落位於蘭陽溪畔，隸屬於泰雅族溪頭群，部落海拔600公尺。留茂安部落有三個部落，第一部落為志航巷qalang Hogal，第二部落為嘉新巷qalang Trasan，第三部落為嘉盛巷qalang Hetay
cinllwan na qalang 地名由來
smr’zyut miru’skahul ta pinq_ywan na bnkis myan mha, sinllwan na qalang Lmwan hiya ga, kya qutux nanak qu pinq_ywan nya. wal myan pnongan.
skahul ta ke nqu Tayal hiya ga, skahul squ 「lamu」 qu ke na Tayal, ru te suru nya lga, twangan qutux 「-an」 yasa son mha 「Lmwan」ma. ana mtnaq qu ubuy nqu qalang Lmwan ga, baha hmswa, ini ptnaq qu bnkis ru puqing ta sraral. kruma minkahul squ qalang Skikun, ini ga, minkahul squ Sqoyaw ru Slamaw. sinllwan nqu qalang Lmwan hiya ga, giwan son mha minkahul squ ini ptnaq na pinsalan ta ru pucing lga, mwah mshzi te qalang Lmwan ma. ru pucing lga, mwah tmqalang kya kwara la.
根據留茂安部落耆老的說法，Lmwan地名有一種說法：從泰雅語來說，Lmwan是從詞根「lamu」收集、撿拾這個詞彙來的。「lamu」後面加上處所 - an，衍生為Lmwan。由於Lmwan事由來自四季、環山、梨山部落各地的族人所組成的部落，也象徵著Lmwan族人來自不同地方因遷徙到共同聚集在留茂安部落，而形成部落。
pinhknyan qalang 部落遷徙
smr’zyut miru’pinq_ywan nqu qutux qalang ga, iyat ta skahul squ qutux qalang nanak. aki ta skahul squ qutux gaga. baha hmswa, ini ptnaq qu gaga nha ga, ini ptnaq qu pinhkngyan na qutux gaga nha uzi. kya qu cyugal binkgan na pinkngyan nha.
te qutux pinhkngyan：
Pinbskan->Maripa->Plmwan->Slamaw->Tabuk->Sqoyaw->
quri Sqabu->Pyanan->Tayax(Skikun)->Thbu->Byugan->Melayan
->Lmwan
te saying pinhkngyan：
Pinsbkan->Qwang->Slamaw(梨山)->Tabuk->Sqoyaw-> Quri sqabu->Pyanan->Mnoyan->Tayax-> Melayan->Lmwan
te cyugal pinhkngyan：
Pinsbkan->Maripa->Plmwan->Slamaw->Tabuk->Sqoyaw-> Quri sqabu->Pyanan->Tayax-> Melayan->Lmwan
(一)第一個遷徙路線：
Pinsbkan(發源地)->Maripa(仁愛鄉馬烈霸)->Plmwan(力行村大洋巷)->Slamaw(梨山)->Tabuk(松茂)->Sqoyaw(環山)->Quri sqabu(思源啞口)->Pyanan(南山) ->Mnoyan(馬諾源/四季平台)->Tayax(四季)->Thbu(土場)->Byugan(棲蘭山莊現址)->Melayan(留茂安部落舊址)->Lmwan(留茂安現址)
(二)第二個遷徙路線：
Pinsbkan(發源地)->Qwang(仁愛鄉馬力觀)->Slamaw(梨山)->
Tabuk(松茂)->Sqoyaw(環山)-> Quri sqabu(思源啞口)->Pyanan(南山)->Mnoyan(馬諾源/四季平台)->Tayax(四季)-> Melayan(留茂安部落舊址)->Lmwan(留茂安現址)
(三)第三個遷徙路線：
Pinsbkan(發源地)->Maripa(仁愛鄉馬烈霸) ->Plmwan(力行村大洋巷)->Slamaw(梨山)->Tabuk(松茂)->Sqoyaw(環山)-> Quri sqabu(思源啞口)->Pyanan(南山)->Tayax(四季)-> Melayan(留茂安部落舊址)->Lmwan(留茂安現址)
yaw na ccquliq 人口概況
smr’zyut miru’kya musa saying kbhul msyaw hi qu qalang Lmwan, piyux balay mrkyas wal mhriq squ hogal, musa hmkangi te hogal. nanu tehuk squ ryax na hngawan lga, yasa mwah cikah qalang lha.
留茂安部落的人口大約兩百多人左右，有很多年輕人因工作關係搬離部落住在都會區，到了休假日才會回到部落。
sinnhyan宗教信仰
smr’zyut miru’mwani hiya ga, saying kyokay qu qalang Lmwan. qutux ga, Tensinkyo, te saying lga,Cyorokyokay. Tensinkyo kyokay ga, cyux maki te qalang Hogal. Cyorokyokay lga, cyux maki te qalang Trasan.
留茂安部落目前有兩間教會，第一為天主堂、第二為長老教會。留茂安天主堂位於留茂安第一部落qalang Hogal，留茂安長老教會位於留茂安第二部落qalang Trasan。
qqyanux經濟與特產
smr’zyut miru’te qutux：tmana ru tbihi
qalang Lmwan hiya, pmiyun nha tmana ru tbihi, minsaying qu pinnuya nha rramat maki squ qutux kawas qani. aring squ tmanguw
abaw(te saying byacing) lga, pmiyun nha tmana la, tehuk squ te magal byacing lga, lmun nha tmana la, ru tehuk squ te mtiyu byacing lga, pmiyun nha tmana loyi, kya tehuk squ te mspat byacing kutun nha tmana la.
te saying：ali ru ruma Tayal
qalang Lmwan hiya ga, aring squ sraral, piyux balay nha pmiyan ruma Tayal. kya tehuk squ te magal byacing. mhtuw kwara qu ali’ la.
te cyugal：yutak ru kaway ramu
qalang Lmwan ga, aring squ sraral qalang Lmwan wal rema pmiyan yutak ru kaway ramu. tehuk squ te qutux byacing ga, mkbway kwara qu yutak la. tehuk ryax qasa lga, lmun nha yutak la. kaway ramu hiya ga, tehuk squ te magal byacing lga, mkbway qu bway na kaway ramu la.
第一：高麗菜及白菜
留茂安部落居民種植高麗菜及白菜，一年當中高麗菜有兩次的種植期。第一期為每年二月開始種植，大約五月就可以採收。第二期五月開始種植，大約八月就可以採收。
第二：桂竹筍、桂竹
從早期部落的耆老早已種植許多大片的桂竹，大約四月開始常採桂竹筍。
第三：橘子、紅肉李
從早期部落的耆老早已種植許多大片的橘子及紅肉李，大約一月結果實，能採收橘子。紅肉李大約五月結果實，就能採收。
rryaniq qalang 部落交通
smr’zyut miru’kahul squ Girang skura te llyung Mnibu, gmluw squ te mpitu bang tuqiy osa qalang Lmwan. si shiyu musa ru, hminas squ家源橋lga, tehuk su kya te mopuw saying kinthiyaq nya lga, ptehok su qalang Lmwan la.
由宜蘭往蘭陽溪方向沿著台7甲線直行，經過家源橋橋須右轉，看到12公里之後即可到達留茂安部落。
wahan mangay mcisan部落觀光
smr’zyut miru’ungat