alang B’ala / gong B’na’iy

cyux te inu qu qalang 部落概況與位置

alang B’ala , cyux te Natokeng Zin’aygo ssyaw nku gong B’na’iy.

眉原部落位於南投縣北港溪附近。

sinllwan lalu qalang 地名由來

lela bay ga lalu nku alang B’ala , ulah nku alang Mknazi mtna Pepazi , ru yasa ka ana mnshzi tehuk inu ga , mb’ala myan son myan ku s’uli alang bebang .

Yaw lela’ pnshzyan na alang B’ala 眉原部落遷徙史

ulah mb’ala t’aring cnbbuwan maki te pnsgayan ita kwara ‘Tayan sbayan ga , mnglu maki ka ulah Xakut , utux ku bnkis nha.

眉原部落所源，與我們泰雅族一樣都曾在Sbayan Pinsbakan成聚，是跟著Xokut的系統，是為同宗。

babaw nya ulah mb’ala lag , mshri msgagay ka Xakut la. beta’ te bnkis mrhu Nabai lga , mshri sbayan maras kwara c’uli alang si glu ssyaw llyung-Bna’iy mkura te hlhun ‘marus tehuk msthya hoiy Sbayan , tbbuwan pcr’ux gias mb’ala. ru tehok la’i na Tanah Nabai lga mbhyaw ku c’uli ru ini tna ku ‘mayah pp’mahhan. yasa ka pgleng mara kwara c’uli alang musa hmkangi gias kki’an nha.

眉原往上的系統，曾與 Xokut 分開，直到領導著 Nabai 帶領族人遷出 Sbayan，沿著北港溪下游，往距離 Sbayan 較遠的溫暖處，重新建立新的 B’ala 聚落。到了領導人Tanah Nabai 孩子的世代，人口增加，耕地不足，於是又帶領族人尋找新的居住處。

yasa ku si loziy ps’sya llyung Bna’iy, ‘marus tehok sa hbun gong Tzilan te gleng tu’iy ‘usan ga yeyuring rsnac, uka kbba’an ‘mara hmzinas yasa ka si glu rgyax gong Tzilan, mtta’ mkaraw hmkangi mma’ kki’an tehok te mma’ Biyungan tmng’aw pmuya nni’un nha.

於是又循著北港溪，再往下游遇到九仙溪匯流的稜岩峭壁，無法向前，於是沿著九仙溪上爬跨山，到了地勢較平的Byungan，開始墾地種植。

mbhuyaw cay ku punmuhi nha ru, musa te lelingay mma’ tobbwan maki pcr’ux alang-Bngci musa mbhhzi maki ku ruma c'uli la, bsya lga, gmoyow gong-Bebazing, musa mbhzi rgyax-B’ala, te Yu’ury-Biki, bsya knki’an nha.

在他們豐年之後，另增附近平原處建立叫 Bngci 的聚落，之後又渡過楊岸溪往眉原山，直到 Biki 岩山，在那裡居住許久。

tlu’ punu ‘nxa’ing lbin , khmay cay c’uli alang wan rasun na punu lbin mhu’in, yasa ku mbzinah musa maki knki’an nha Bngaci lozi. ana ga , mbhuyaw khmay ka c’uli ru ini tna mayah p'umahan. Yasa ka mkkan mha psgaya ta hata hmkani gias na kkian. yasa ku pcr’ux gias na tugan alang、Biyangan、peitwan、ru Matawla la.

遇到瘧疾，許多人因傳染病死亡被帶走，於是又折返遷回 Bngci。但是由於人口又增加，仍然面臨耕地不足問題，因此討論出必須在分開各覓新居地的決定。於是又建立新的三個聚落，alang Babaw、plnaway(Plngawan)以及 Pepazi。(此三氏族在 Sbayan 時稱 Matawla ) .

babaw nya lga ulah na Mknazi , alang mB’ala bnkis mrhu Lawa la’i na la’i nya Maikuy Nokan si glu ryus rapan na c’uli mB’ala tekun te Byungan lru , maki utux la’i nya Yumin Watan gmleng maras kwara C’uli alang, mshriy knki’an nha Byunga musa mshzi te lelingay msobih alang Petuwan , pcr’ux gias alang Mkgong te m’ma rgyax.

在他們之後是 Mknazi 系統，B’ala 的祖先 Lawa 的孫子 Maikuy Nokan 循著 B’ala 祖跡直到 Byungan，他有個孩子叫Yumin Watan 帶領著族人，離開 Byungan 遷徙至鄰近的 Petuwan 聚落，在那裡的平地處建立 Mkgong 氏族。

   babaw nya lozi , ulah Mlepa , alang Mkmuyaw bnkis mrhu Nongi , la’i na la’i nya Pihik Payan , pgleng maras kwara c’uli alang si lozi glu ryus rapan na c’uli mB’ala . muwah mhzi maki te m’ma Obing , bsya lga , maki utux ‘la’i na la’i nya Tapas Nabu , pgleng maras ruma c’uli alang musa maki te knki’an na c’uli Petuwan , Bngaci .

之後，Malepa 系統的 Mkmuyaw 氏族領袖 Nongi 的孫子 Pihik Payan，又帶領族人循著 B’ala 祖先的足跡，遷徙至Obing 的平地處。日久，Pihik Payan 的孫子 Tapas Nabu 帶領著部分族人，遷移至 Petuwa 居住過的地方，Bngci。

trang nyu memlux m’yanux ku kwara alang Byungan Bngaci Obing , Mtawla , Petuwan ru Mkgong lga , si mlux cmbu na Patu Ongu ku Gipun , ana ga wan ini msungus ptlu’ mu’ na Gipun ku cyu kki’an na kwara alang mB’ala . ana ga kya hay mshri ymagan kawas lozi lga.

正當Byungan、Bngaci、Obing、Mtawla、Petuwan 跟 Mkgong 各氏族過著安定的生活，突然日本人的大砲襲來，雖並未準確擊中 B’ala 的居住處，但致使部落外遷大約五年時間。

mntsazing tu’iy muwah myuk alang mB’ala loiy , te utux tu’iy ga spuwah nha Llyung Bna’iy gmyaw mtta’ smrkyas beta alang Matawla , Bngaci , Byungan ru Obing , muwah myuk khmay cay na c’uli ‘naras mc’ciriy ka alang mB’ala na Gipun .

他們分成兩路入侵 B’ala，第一條路線是沿著北港溪並且渡河，上爬直至 Bngci、Byungan 以及 Obing，日軍帶領眾多軍力來攻打 B’ala。

utux tu’iy ga , skahun nha alang c’uli Khilang Tosey , si pssyaw llyung Tamali tekun te hbun Gong Lilang smrkyas mtta’ Rgyax B’ala cyux kki’an na alang Mkgong ru Petuwan , ru mbsya nha mc’ciri ka Gipun ru moyay kwara alang ba’un nha iyac thoyay mcyak khmay na c’uli Gipun .

另一路，則是從東勢的客家莊，沿著大甲溪直達裡冷後跨山到眉原山 Mkgongm 與 Petuwan 的聚落，久戰之後部落精疲力盡，深知無法抵禦眾多日軍。

yasa ka si pkkan kwara mrhu alang mha si ta pbkgiy ku e’aya snyuk ta Gipun la , nuway ta ini ptmasu mpuyuc ita c’uli mB’ala mha ku pnkyalan nha . yasa ka mtmasu pntprisan nha ka Gipun la .

於是領導人討論，繳出對抗日軍的槍械，我們 mB’ala 才不至被滅絕而斷了族人的延續。

ana mha masu ku pncri’an nha ka Gipun lga , mngungu wahan myuk na Gipun , ru , wan si ptbici msrhi knki’an nha alang . musa hmkangi ‘usan mshzi gias na alang kki’an , yasa ka alang Petuwan , Mkgong , ru Matawla lga , mglu si glu Gong Lilang tehuk te hbun llyung Tamali , tmatak ru kmnga’aw gias na ‘mayah , pmuhi nni’un nha . bsya lga mshri lozi ru alang Mtawla hya ga mtazi rgyax musa tesuru tekun gong Pepazi tbbuwan pcr’ux gias na alang Pepazi la .

即使結束了與日軍的對戰，族人生怕日軍再次侵擾，故又自己尋找新的居住地遷徙。於是 Petuwan、Mkgong 與Matawla，結隊沿著裡冷溪到了大甲溪匯流處，搭起屋子，墾出新地，種起了作物。日久，又開始遷移，其中 Matawla則是翻到後山到達眉原溪(現今清流)，建立新的 Pepazi 聚落。

alang Petuwan ka Mkgong ga wan si glullyung Tamali te ‘zin ‘marus musa beta cyux kki’an na c’uli Khilang ru wahanmyukkhmay na c’uli Khilang. yasa ku mshri mkura htgan wagi ‘n_gyuc tehuk lelingan Tlisi(Tlici). lergyax na Sekang bsya cay tmbbuwan maki ana ga wahan myuk ‘maring na Plmukan ru Khabu yasa ku mshri loiy. alang Mkgong hya ‘marus mbya Piyakan myn’os maki ru  muwah mglu maki lelingay alang Pepazi la. ru Petuwan hya ga, mtta’ rgyax uwang pu’ing na gong Luma te yu’uri tmalang maki, bsya lga si rrgyax gong ‘marus mbya tehuk gong Blyah ru ‘n_gyuc mshzi te lelingay msobeh ptalang mB’ala. maki Biyungan c’uli mB’ala hya ga mshri knki’an ru ‘marus musa tehuk m’ma gong Batu , bsya lga, si prrgyax gong Gli’an ru mt’ta smrkyas rgyax Lulawan tehuk mma’ Lisu tmtatak ru kmnga’aw pmuya nni’un nha. bsya knki’an nha Lisu lru mnusa mshzi maki te puyu mma’ L’yunan ru gmoyaw llyung B’na’iy ru musa mshzi te mma’ gong Yulu, ru , gmoyaw llyung musa maki te mma’ gong Pinang te pu’ing lga, mnusa tehuk mma’ babaw alang mB’ala la.

而 Petuwan 是直接沿著大甲溪左岸往下游，到達客家人居住之處，由於常為客家族群侵擾，於是又往東遷移，逐漸往附近的埔里近郊山邊稱史港之地(當地漢人口傳 Sekang 為當時領導者之名)，聚居很久，因漢人與葛哈巫挑釁侵擾，最後依然選擇遷移。

tbbuwan te Obing mnkahun alang Mkmuyaw hya ga, si glu rgyax gong Bebanay ‘marus mbya mma’ te ssyaw llyung B’na’iy-Saw , ru ,gmoyaw llyung B’na’iy loiy tehuk lelingay hbun gong Semaxun ru smrkyas mt’ta tehuk mma’ Peluhung pcr’ux alang Obing.bsya cay knki’an nha Peluhung lru ‘marus mbya te lelingay gong Batu ru mshri musa maki kyahu na lelingay Yulu la.

Mkgong 是往下移往 Plyakan 短暫居住，而後遷往 Pepazi 聚落邊同住。而在史港的 Petuwan 則翻至 gong Luma 的源頭山上移居，日久才往後山下切至現今黃肉溪，而後逐漸移至 B’ala 旁居住。

alang Mk’sya ga mnkahun Mlkuwang musa mshzi te llyung Tamali ru ‘marus tehuk Tzilan, ru, smrkyas rgyax mB’ala te uwang gong Kagaw, mtbbuwan pcr’ux alang Ulay ka alang Kaoyaw. bsya lga ‘marus te gong Kinus, kmehuy cla ru pcr’ux utux alang, alang Kinus.

曾有居在 Blyungan 的人，遷出居地往下游移至 Batu 溪，久後，沿著 Gli’an 溪邊的 Lulawa 山，跨至稱 Lisu 的平處，搭屋墾地種植作物，故稱 Mklisu 群。他們在 Lisu 住久之後，移至 L’yunan 對面，後來又渡過北港溪，移至 Yulu 溪(惠蓀林場收費站前左邊山上)暫居，之後再渡溪移往 Pinang 源頭，最後裁定居至現今的 B’ala 部落。

alang Slamaw hya ga trang masu pnciriyan ku Slamaw-Zekeng lga, maki utux kesat Gipun magay mkrakis na alang Slamaw lalu nya ga Simomacu, muwah mshzi te alang B’ala hya pyanga su galan bucyo na kesat hasisyo alang B’ala, yasaka hya maras utux yaya na knerin nbya, muwah mglu maki ka c’uli alang B’ala, maki te kyahu na hasisyo ki’an ‘sya cb’iy na mma’. babaw nya lga ki’an ku piyang smsung ru mlahang kwara yaw na ita ‘Tayan - Libang-ka, buwan nya mha c’uli mB’ala ga cyux mblcing maki te rrgyax iyac thyayan sm’utux mlahang, yasa ka pslyun nya te be’nux mma’ ms’utux mglu mshri maki te mma’ pcr’ux alang B’ala. kwara yaw na alang ga hsisyo kesat smpung ru pcba yasa ka t’aring smli mrkyas musa ms’un kmehuy kbalay cla la, sm’tu’iy na ‘sya. ana ga, wan ‘mabu cikah ryax pntyawgan ay, ru wan nya ‘nble’un ‘masu utux utux bbuwan ku cla ki, aring kya lga cami alang B’ala ‘ngyac tmcla phapuy mani nkya na mami la, yasa ka mnbla m’yanux te be’nux mma’ na alang B’ala la.

在 Obing 聚居來自 Mjmuyaw 的氏族，則是先沿著 Bebanay 溪往下游至北港溪旁的 Saw 居住，後來又渡過北港溪至附近的 Semaxun，在跨山至 Peluhung 建立新的聚落 -Obing。居住 Peluhung 日久，再往下游至 Batu 溪，居住在 Yulu 下方。

ana ga , sika tehuk ‘misan lga skruy na ‘sya nnbun la, yasa ka maki utux bnkis son nha Pipi-Batu gmleng musa msobih pu’ing ‘sya, muwah mshzi mma’ mshrus haiy ini lawa kbsya lga, kwara alang ‘n_gyuc muwah mlu maki uzi la.

yasa ku mtgias na alang B’ala la.

Mk’sya 群屬於馬里光系統，曾遷徙至大甲溪往下游的松鶴地區，之後才跨 B’ala 山至現今之北港村之阿朗溪源頭(前稱gong Kagaw 現以 alang ‘Sya 為名)，與 Kaoyaw 及 ulay 群共同建立聚落，之後移至旁邊的 Kinus 溪，開墾水田安定成聚，稱為 Kinus 部落。(之後林家花園雇丁漢人移居數眾，遂變賣水田，至現今眉原居住)。

alang Slamaw hya ga trang masu pnciriyan ku Slamaw-Zekeng lga, maki utux kesat Gipun magay mkrakis na alang Slamaw lalu nya ga Simomacu, muwah mshzi te alang B’ala, pyanga su galan bucyo na kesat hasisyo alang B’ala, yasa ka hya maras utux yaya na knerin nya, muwah mglu maki ka c’uli alang B’ala, maki te kyahu na hasisyo ki’an ‘sya cb’iy na mma’. babaw nya lga ki’an ku piyang smsung ru mlahang kwara yaw na ita ‘Tayan - Libang-ka, buwan nya mha c’uli mB’ala ga cyux mblcing maki te rrgyax iyac thyayan sm’utux mlahang, yasa ka pslyun nya te be’nux mma’ ms’utux mglu mshri maki te mma’ pcr’ux alang B’ala.

Slamaw 群則是因為 Slamaw 事件剛結束，有一日警 Simomacu，娶了當地泰雅女子(為保護其家族不受報復)，移居至眉原，故被舉為眉原派出所所長，他方能帶領妻子家人往眉原與其聚居，定居在當時派出所下方湧泉處。之後日治時期建立的理番科實行集團移住，由於附近的泰雅聚落分散在各山處，難以集中管理，故將各群落移地集中在平地處，重新建立新的 B’ala 部落(是為 B’ala 部落群聚的雛形)。

kwara yaw na alang ga hsisyo kesat smpung ru pcba yasa ka t’aring smli mrkyas musa ms’un kmehuy kbalay cla la, sm’tu’iy na ‘sya. ana ga, wan ‘mabu cikah ryax pntyawgan ay, ru wan nya ‘nble’un ‘masu utux utux bbuwan ku cla ki, aring kya lga cami alang B’ala ‘ngyac tmcla phapuy mani nkya na mami la, yasa ka mnbla m’yanux te be’nux mma’ na alang B’ala la.

當時所有部落事務，皆由派出所警察掌管、教育，因此集合了青年一起完成墾水田與開挖灌溉用水的工作，不過日警仍給付工資予族人，也妥善分配水田各個氏族。自此，我們眉原部落開始努力種稻，有新米可以吃了。因此 B’ala 開始在平原處過上安定的生活。

ana ga , sika tehuk ‘misan lga skruy na ‘sya nnbun la, yasa ka maki utux bnkis son nha Pipi-Batu gmleng musa msobih pu’ing ‘sya, muwah mshzi mma’ mshrus haiy ini lawa kbsya lga, kwara alang ‘n_gyuc muwah mlu maki uzi la. yasa ku mtgias na alang B’ala la.

不過，到了冬天，飲用水常短缺，於是由一老者 Pipi-Batu 先行移居至水源邊，未待不久後，全部落人皆逐漸也往該處移居了。這就是 B’ala 的新居地了。

snhyan 部落宗教

snhyan nku alang B’ala ga cyux maki Teskyo , Siyasu ru Cyoro uzi.

Tuqiy 部落景點 部落小故事

cinlangan nku alang B’ala lela hya ga , mnaki sku 惠蓀林場 ha , yasa ku wahan cisan nku s’uli mnkahun tanux.

眉原部落的觀光景點有惠蓀林場。