lmuhuw

lmuhuw (泰雅人傳統吟唱) hya' ga gmisa sa kay' nqu zmihung kmayal, gi gaga' na Tayal sraral hya' ga, siki zmihung kmayal ga blaq tunux na squliq ru mrhuw na squliq sawn naha, maha iy si pinblaq kmayal na kay' balay lga, ini' qbaq kmayal sawn naha' lru mutuw naha' ini' yhiy kay' niya' la. aw' ga, maha iy ungat ana cikuy znihung na kay' lga, psyaqan na Tayal uzi la.

lmuhwu的意涵

kay' qani hya iy maki' tay Ulay ru Toeng ru Sincik ka Mqnazi' ru Mlipa' ga pinspung naha' sa kay' na lnuhuw smaqis ka wiy maylqing zik na galiq kruma', ru wiy mhtuw tay babaw qu wazyay, nanu' qu mhtuw tay babaw hya' ga, niwan yasa qu 'llaw pawngan na kay' qasa hya', nanu' qu wal zik ka ini' kta snaqis hya' lga, nanu' yasa qu niwan zzihung na kay' ka zzik imi' na kay' qasa hiya'.

ga maki' tay qalang na malipa' ru tay pinsbkan ru qalang na Slamaw hya' ga, wal mkura' squ lmuhuw wazyay qu kay' naha' laha' hya', qasa hya' lga wayal tay maytaq inlungan na kkayal laha' hya, niwan nyuw kmayal na kay' na ms'ang maha laha hya', ini' ptnaq awsa' na imi' kay' qani hya'.

lmuhuw使用場合與相關禮規

kkayal na kay' lmuhuw qani hya' ga, ini' naha' ani mqwas qani hya', mutuw naha' si ani kmayal nanak qani hya', gi lmuhuw hya' ga lmuhuw kmayal musa' smzyzy' ru musa' smbalay sa zyuwaw na pinszyuwagan na squliq, mutuw maymaw si pshawhway kmayal, ini' qwagiq hnzyang kmayal gi, skngungu' naha' maha nyuw mwah tsqiri' l'iy pnwagiq iyal hngzyang kmayal la.

qutux uzi iy musa' smzyay' ru siy su' si pqwas lmuhuw lga, niwan nyux su mwah tsqiri' sawn naha' uzi la, yan nasa lga, baha su' naha' swalan lpi?

ginlhoyan (所聚的會)/pinslyan (所聚集的)

1-ginlhuyan maha qu kay' qani hya' ga, nyux kmayal sa qutux inlhuyan na squliq qani hya'. nanu' yan nqu maha khmay qu ginlhuyan ini' ga ini' kkhmay squliq na ginlhuyan naha' , maha qani qu bbwan kay' na ginlhuyan qani hya'.

2-pinslyan hya' ga kay na pinqzyu' squ zyuwaw na nyuw naha' spsli' qani hya'. nanu' yan nqu maha pinslyan myan sa wayal hya' ga mkayal na zyuwaw na ptzyuwaw naha' zyuwaw na nnaga' naha' lpyung, yan qani qu bbwan kay na pinslyan qani hya'.

mkkayal (談判) ru msspung (比賽/較量)

mkkayal hya' ga nyux pspung sa kay' na sazing gluw maha nanu' qu zyuwaw nyux naha' spzzyuwaw, ru hmkangi' sa musa' sawn nanu' smbalay qu pinszyuwagan naha' qasa, ini' ani 'mubuy sa kay' na msspung qani hya'.

msspung hya' ga kkayal na kay' na mqhzyaw qani hiya', mqhzyaw(爭辯) na maha ima' qu lmaqux, ru ima' qu slaqux qu imi' na msspung qani hya'.

smzyey' (提親)/ mslpyung (結婚)

1-smzyz' qani hya' ga kkayal na maha cyux tmrang zmimu' sa maha aki' naha' swalan qu kay' na smzyay' qani hya'.

2-mslpyung maha qu kay' qnai hya' ga, wal msswal qu snzyay' naha' lru thuzyay' p'lpyung qu sazing ngasal qasa lqu maha kay' na pslpyung qani hya'.

pbuling (丟/拋/獻祭)/ plkawtas (祖靈祭)

1-pbuling maha qu kay' qani hya' ga, niwan pbuling sa nniqun na utux maha qu kay' qani hya', qani hya' ga kkayal naha' sa maki' qnahi' ini' ga maki' syaw llyung qu sawn naha' pbuling hnway naha' sa utux qu ka' qani hya'.

2-pslkawtas maha qu kay' qani hya' ga, nyuw smqas squ nnbkis na wayal mhuqil sraral qu kay' qani hya'.

mcisal (交誼/聊天)

mcisal qani hya' ga sazing hi' ini' ga hmzinas kya kinkhmay squliq cyux mpcisal sa iyat kay' balay qu imi' niya' qani hya'.

msgamil (尋根溯源)

msgamil qani hya' ga, nyuw hmkangi' squ zyuwaw na puqing balay maha qu kay' qani, nanu' qu stwang naha' tay glaing ka ms qasa hya' ga lmnglung maha' qu kay' niya' hya'.

lmuhuw的結構

pgleng ke' (開頭)

pgleng maha qu kay' qani hya' ga, pt'aring kmayal na squliq qu kkayal kay' qani hya'.

pnqzyu' (說/陳述/敘述/講演)/ smyuk (答/回覆/反擊/還手)

1-pnqzyu' qani hya' ga, gnisa niya' squ cyux kmayal ka squliq qasa qu kay' qnai, nanu' ya'qu cyux kmayal qu squliq qasa qu sawn maha pnqzyu' qani hya'.

2-smyuk hya' ga, kay' nqu cyuw smyuk kmayal squ pinqzyuwan na saxa' qasa, nanu' sazing hi' qu cyuw mkkayal na zyuwaw ga, t'aring kmayal qu saxa' hru, syukun kmayal nqu saxa' qu kay' knayal na kmnayal qasa. yani qu sawn maha smyuk qani.

inlungan (心/心裡) ru knita (觀念/看法/想法)

1-inlungan hya' ga ini' kta na rawziq ru ini' pawngiy na papak, cyux maki' sa qsahuy na squliq na' qu kay' qani, qutux uzi ga, pspngan (比喻) kkayal sa blaq inlungan (善良), ini' ga yaqih inlungan (心惡/壞心), ru paypuh inlungan (脾氣暴躁) qu kay' qani hya'.

2-knita' hya' ga kmayal sa inllungan na kinbaq (所理解的) naha' squ zyuwaw ka pinlaylungan na qutux 'sawsan(方向) na kkayal.

msgamil (尋根溯源)

gaga sinbilan kay' bnkis 'tayal (泰雅人的祖訓)

nanu’qu ssawn bbnkis Tayal maha sinbilan kay’bnkis sraral qani? yalaw gi mnaki’kya bay’nux Sbayan kwara’ qu kinbkaysan ha, mngaygyut mbhuyaw lqu mqhut naha’ qu ki’an naha’ la, ru lmnglung kya qu nbkis naha’ ka lkmButa’ qasa maha “iyat ta’ balay pqtnaq sqyanux qu buq na qsya’ qani” maha, lruw rasun niya’ qu mntsway’ nya’ lkmYabuh ruw lkMayan musa’ gmawzyaw sa ‘awsa’ msglabang mqyanuh kinbahan naha’, ruw ktan naha’ kwara’ rgyax cyuw maymaw mtpanga’ rngu’ whci’ qu rrhzyal, maymaw mqas balay maha,” yani balay musa’ sginlabang mqyanux kinbahan ta’ la”maha, ruw yasa qu mwah lga spnqzyu’ nya’ sa kinbahan nya’ maha “laqi’! kyalaw simu qutux kay’, nyuw ta khmay qani lga, nway simu musa’ hmkangi’ sa awsa’ mamu mslabang mqyanux, maha si simu klahang qbuli’ krahu’ qani ga, iyat mamu’ qtnaq pqawlun qu buq qsya’ ta’ qani, ru ana ka maqaw uzi ga ‘basun mamu’ m’zyungay mqyanux, hmswa’ ga usa’! usa’ hmkangi sa ssbqi’ na hbun gaygawng, sbilan maku’ mayhuw na qnawal qu blihun na Sbayan qani, gi iyat simu nbah mwah mbzinah mntta’ sa quri’ na Sbayan qani! halay simu smatu’ kya quri’ sqabu’! iyat simu nbah mgluw mqyanux, musa’ simu mtbuci’ ms’rux ngaws na luhung, nanu’ ana ga laxiy usa’ mbbiq na turu’, maha simu aki ta pslabang sa rqyas hwinuk laqi’ kinbahan pszyunaw mqyanux ga, ima’ mamu’ cyux ki’an na ppanga’ wakil na tawkan, ru ima’ mamu la traka’ kklbu’ na hupaw ga, qiri’ musa’ mtqtqutux maqut blihun, kuna kya la cyux mqayat sa tluqiy na yaba’ ru yaya’, ‘nblaq pwazyaw, laxi pinqiri’ mqyanux! kuna msrihaw la knatan lubay bubu’ na yaya’ ga, baha simuw yan ygril na qlcing, laxiy pqiway na pakaw, maha ygril simu na qlcing lga, nanu’ qu musa’ mamu’ psglabang sa rqyas hwinuk laqi’ mamu lpiy! ” yani qu sgisa na bbnkis Tayal aring sraral.

nanu’ iy musa taygalu’ na ungat pqmahun naha’ rhzyal, ini’ ga musa’ smzyay’ ga, mutuw naha’ skayal krayryax qu sun bnkis maha sinbilan kay’ na bnkis qani, iwan kkyalan naha’ na maha iyat maku’ sinbahan nanak qu nyuw maku’ s’uwah qani maha qu kay’ nya’ qaniy!