qalang Rahaw/羅浮部落
mwani misuw qalang ru cyux te inu 部落概況與位置
smr’zyut miru’Kinyopan qani ga cyux maki sa Toyan si, te kura beh na tltu ga paysan, kinhmay na squliq nya ga kya qeru seng payat kbhul squliq nha. te kura sa htgan wagi ga cyux msqes ka qalang Qehuy, mkura sa hrhul ga qalang Qwilan, mkura te htgan wagi ga msqes ka rhiyal Ulay. ru cyux maki ska tuqiy qu qalang nya. maki lpgan qinryuxan na tuqiy ga pusal sazing kori(公里), cyux maki b’nux rhiyal ru syaw na llyung mintaru.
羅浮里位於台灣桃園市復興區北部,人口約有1,400人。西以那是山支脈與澤仁、奎輝二里為界,北與霞雲里相鄰,南與高義里相隔,東以大漢溪與義盛里接壤。羅浮部落位為北橫公路上一處聚落,位於台7線22.845公里處,是地處大漢溪上的一座河階平台地形。
sinllwan lalu qalang 地名由來
smr’zyut miru’Kinyopan ga ubuy na Rahaw. wahan miyup na Zipun lga syan nya qutux Raka. kbalay tuqiy qsya pqsugan nya rhiyal kbalay slaq, kya qu wal pchot squ biru lga, pki’an nya squ kinyopan la ru skbalay nha qutux na qalang ru maki kya la. nway blaq mlahang squ qalang nya. kinyopan ga kinhangan na kshat na kekoray la. mwah qu theluw lga, Rahaw qu lalu nya la. kinyopan qani ga sin’lwan na Tayal, baha hmswa kahul sa syaw bsilung qu squliq minnaki kya. misuw qani ga payat qalang cyux maki kya, yan nqu Rahaw,Kobo,Tawan ru lingay nqu syaw hongu, ana ga sin piyang balay ga qalang Rahaw qani.
雅邦(Keyopan)原屬拉號社的領域。日治時期,日人占領拉號社,建置駐在所,因要在拉號社下方興建水圳,因此將社人分配梯田,未分配到者,移居到雅邦,另建一社。定居之後,日人為就近管理,將駐在所移到雅邦,另至溪口駐在所治理。光復之後,所有譯名改為羅浮,雅邦社就被改為羅浮。kinnyopan是由泰雅族語而來,其意是曾被明鄭滿清人留瓣子。原屬於拉號社的領域。里內包括四個部落,像羅浮、高坡、大灣、復興橋頭等部落,其中以羅浮部落為里治中心。
部落歷史沿革
smr’zyut miru’kya balay qutux seng spat kbhul spat pgan tzyu kawas ga, syun nya Cyama’ qu musa pklahang ita Tayal qu 劉銘傳. tehuk squ mwah qu Zipun lga, kya qutux seng spat kbhul qeru pgan spat kawas lga, yugun nya qu lalu na pklahang lozi. kya qutux seng qeru kbhul magal kawas lga, yugun nya mha, Toyan ga sincik siyo Tayke’ banci.
清代光緒12年(1886),劉銘傳於大嵙崁(今大溪鎮)設立「臺灣撫墾總局」。明治31年(1898年)改隸三角湧辦務署大嵙崁支署;明治33年(1900年)改屬大嵙崁辦務署;屬新竹州大溪郡番地。
masuq pciriq lga mwah qu mrhuw na kominto lga, minkok tzyul pgan tiyu kawas lga, kapang go lozi psrhun nha sanmin song, qutux seng qeru kbhul pitu pgan magal kawas qeru byacing mopuw ryax lga srhun nha qu Lohu Song, ru siy tehuk squ sazing seng mopuw payat kawas mopuw sazing byacing pusal magal ryax lga son nha Toyan siy, yasa yugun nha mha Li(里) la.
二次大戰結束後,國民政府接收臺灣,民國36年(1947年)初屬新竹縣角板鄉(今復興鄉)角板村,同年分置獨立為「三民村」及「澤仁村」;民國64年(1975年)9月10日在澤仁村南部設置「羅浮村」,之後該村村名及界線未再改變。直到2014年12月25日,桃園縣升格直轄市,才將村更名為里。
qqyanux 經濟與特產
smr’zyut miru’Rahaw qani ga ali ruma ga sthanan nha, maki uziy qu tmuya kafe(咖啡) ru ocya, kruma ga cyux muya cikay ana nnanu na pinbahuw, cingay squliq cyux tbazi squ syaw tuqiy ru mtzywaw labang tuqiy ru tbiran qeqaya.
羅浮部落主要是靠竹子為經濟來源,也有人種咖啡或茶葉,也有一些人種植農作物。也有一些人是自己開店賣來賣東西。
tuqiy 部落交通
smr’zyut miru’mluw ta basu aring Toyan hmenas squ Cyama, Pyasan tehuk squ ’bu Balung ru syaw na rinpang lga tehuk la. mluw ta nanak glgun ga, aring ta Cyama ru mkura ta rgyax, hmenas squ Pyasan lga ini kbsyaq lga tehuk la, kwara kinkngan ga kya balay 21.5 kongli(公里)
從桃園搭乘客運從大溪經過羅浮到巴陵的班車,於羅浮站下車即可到達。自行開車,過復興後不久就可抵達,全程約21.5公里。
部落觀光
smr’zyut miru’te qutux hongu na Rahaw
Taywan ga maki qutux hongu, cyux maki tuqiy 臺7線son nha, pusal sazing kori(公里), m’ubuy sa kraya na skimong syuko. ubuy na Rahaw ri(里). sraral ga qutux balay qu hongu nya, hongu qani cyux maki sa kraya na sekimong syuko ru ryax kapan Balung, quri silung blaq ngayan na rhiyal, piyux qu glgun ru squliq mwah sqani lga, ini thyazi.mhkangi qu tuqiy qani la, nanu skbalay nha lozi te babaw nya qutux mtalah na hongu qani la. suqun nha kbalay qu hongu Rahaw qani lga, mrhuw na taywan mnwah sqani, nanu yasa Rahaw qu lalu rhiyal qani la.
(一)羅浮橋
臺灣一座公路橋梁,位於臺7線(北部橫貫公路)22公里處,跨越大漢溪石門水庫上游。其行政區轄屬桃園市復興區羅浮里。羅浮里早期僅有一座橋可供通行,因地處北橫公路通往石門水庫風景區、角板山、拉拉山、巴陵、棲蘭、明池等旅遊景點之交通要道,尤其假日交通更是壅塞。為了紓解復興橋繁忙的交通流量,因此在復興橋上方,新建紅色的拱橋。建橋之後有政府官員前來進行通車典禮,便以羅浮橋來命名。
te sazing ga hongu na Rahaw
sazing hongu na Rahaw qani ga qeru pgan cyugal kawas pitu byacing suqun nha kbalay ru smyax kwara tuqiy nya uzi la, wahan mhkangi na kwara ssquliq ru blaq nha wahan mangay uzi.
(二)羅浮雙橋
93年七月甫落成之夜間照明及人行步道建設,更為壯麗之復興橋妝點出美麗的夜景,每每成為遊客駐足留影之地。
kblayan ngasal qani ga nyux pkita ru psasa squ gaga na ita Tayal ru kwara ka qeqaya na Tayal sraral.
(三)織布館
展示泰雅傳統織布藝術文化的歷史、器具等,具文化的傳承與藝術的展現特色。
te payat ga hopa na rsnat
llyung na minturu ga cyux maki sa zik na hongu Rahaw ru hongu Paysan, hopa na bsilung ru zzik balay qu rsnat nya, balay balay ngayan.
(四)大峽谷
大漢溪在羅浮橋及復興橋下,形成險峻壯闊的峽谷地形非常壯觀。
te zmagal ga ulay na Rahaw
ulay na Rahaw qani ga maki sa qalang Tayal. sraral ga maki sa zik na rhiyal, cingay qu kilux na qsya ru pkblaq hi na squliq, kya sazing seng mopuw spat kawas ga kblayun nha wahan mima kakay. cyux maki sa.
(五)羅浮溫泉
位在縱貫公路桃園北橫上的復興區保有原始型態的泰雅部落文化,區內的羅浮里自古地下就蘊含豐富的溫泉資源,羅浮溫泉與礁溪溫泉一樣屬於碳酸氫鈉鹽泉,具有美白軟化膚質的效果,也就是俗稱的美人湯。桃園市政府自2017年於羅浮地區開鑿羅浮一號井,並於2018年開放羅浮泰雅故事公園泡腳池,是休閒娛樂的好去處。
(六)樂信瓦旦紀念館
qalang na Rahaw hiya ga cyux kblayun qutux ngasal kki’an na mrhuw na ita Tayal, mrhuw na bnqat, minnqwas sa Taywan raygak, msnsiy pkita nbu, sraral ga minnaki sa qalang mita nbu ssquliq, babaw nya lga lalu nya Zipun yugun sa lalu na Theluw la. hiya ga minqutux galan syozi’in na Tayal, babaw nya lga, yopun bling la. nanu yasa sin ’inu nha hiya ru kbalay koyan la.
(六)樂信瓦旦紀念館
位於桃園復興區羅浮里的樂信瓦旦紀念館,是為了感念昔日泰雅族大豹社的領袖而建,是最早接受現代醫學教育的泰雅族人,畢業於台大醫學院的前身,台灣總督府醫學專門學校,任聘台灣總督府的公醫,以渡井三郎醫師的名稱,在泰雅族部落行醫,推動醫療觀念,台灣光復後,樂信.瓦旦改名叫林瑞昌,並當選第一屆台灣省臨時議會議員,並積極為族人爭取權利,卻在白色恐怖時期成為政治受難者,因此後人建造此公園,來紀念這位偉大的泰雅族領袖。
(七)義興吊橋
hongu Zihing hiya ga minkok mzmal magal kawas kblayun nha, kintwahiq nya ga kya balay patul pgan meta(公尺), mubuy sa Zihing ru Rahaw, ktan kwara qu llingay na llyung ga blaq balay ngayan ru mtasaw balay kwara qu qaliq. hngawan ryax lga, mwah kwara qu ana n’inu qalang na ssquliq.
(七)義興吊橋
建於民國55年,是桃園唯一水管橋,義興吊橋長約200公尺,橫跨小烏來與羅浮兩地,俯瞰大漢溪谷的迷人風景,潺潺河水聲令人身心都備感舒暢,每逢假日迎來眾多的遊客前來遊玩。
te spat ga tuqiy na rahaw sraral
tuqiy na rahaw sraral ga kintwahiq nya ga, sazing kbhul patul pgan meta(公尺), qani ga qyunam na Rahaw sraral, Rahaw ga ke nqu Tayal, imi nya ga cingay qu qhoniq nya. te gleng tuqiy hkngyan ga baqun cikay hmkangi na, ana ga ini wahiy iyal na squliq, suruw nya lga wiway lluhiy kwara nanu tuqiy osa qmalup la.
(八)拉號步道
拉號步道,海拔約270公尺,是昔日拉號社泰雅族人的傳統獵場,拉號為泰雅語音譯,意思為森林茂密之意。拉號步道建有完整的木棧道,前段路況尚可,但很明顯感受到很少人來走,後面的步道沿著山壁而建,只有打獵的路徑。
ki’an pklahang binheci 文化健康站
smr’zyut miru’qalang Rahaw qani ga cyux uzi qu wahan mcisal na bbnkis, kahul squ qalang Qahaw, qalang Qumi, qalang Rangay,qalang Tawan mwah squn mcisal sqani kwara qu bbnkis.
文健站服務的區域有羅浮部落、合流部落、斷匯部落、高坡部落、大灣部落之長者。
sraral ga ungat qu pqwasan biru kokumin cyugak, qutux qutux kawas ga, mwah msli pspung biru ita ka Paysan ga, mopuw magal qu galun nya, ru te qutux ru tehuk magal ga pson nya pqwas Cyurek gako, te tiyu ru tehuk mopuw ga pson nya Toyan nongkong, te mopuw qutux ru tehuk mopuw magal ga pson nya Nanto nongkong, tmasoq mqwas kocyu lga musa pspung biru loziy, cingay balay wal galan kshat ru snsiy pcbaq biru llaqi, ini ga galan komuin ru mrhuw hetay.
早期沒有國中,每年都會到復興聚集考試,會錄取15名,前五名會送到中壢高中,第六名到第十名保送到桃園農校,第十一名到第十五名保送到南投農校,高中畢業之後又去參加考試,之後有很多人是回來當警察或教師或者是公務人員和軍人。
pzi’an na qalang 運動場
smr’zyut miru’sraral ga ita qutux kopanggo ga mopuw qu swon nya, qutux qutux kawas ga msqun mwah pspung mqzinah sqani, ru mqas kwara ssquliq, baha hmswa ga nyux mwah mhkangi llpyung ru blaq balay mcisan ru smlokah hi, loziy ga ms’inu qu inlungan nha.
早期復興區有十個村落,每一年都會聚集在這裡進行運動的競技,每一個族人都非常的開心,因為除了競技活動之外,還可以和親朋好友聚集聊天,相互一解思念之苦。