qmes kayal
trang squ yaba na tkzyay bsyaq ini qqwalax lga ana gong nyux cipok qu qsya qasa lga mnglung qu tayal qmes kayal la, qmes kayal qani ga yasa qutux qalang qani, s'aras nha bzyok mqyanux ru musa syaw na llyung, si ga mblaq mkayal kwara bnkis ru musa msli kya kwara qalang. tehoq qu ryax nasa lga musa kwara qu qqalang, ana mlikuy, kneril ini ga llaqi musa kya kwara.
若遇到大乾旱，久久未下雨，河邊的溪水都乾涸時，泰雅族的祖先就會進行祈雨祭。祈雨祭是由整個部落一起進行，族人會事先講好，然後帶一條活的豬到河邊聚集，當天不管是男子、婦女、甚至是孩子都要一起參與。
kya qutux bnkis pkayal mha：soni qani ga nyux sami abas mayaw qutux mqyanux nway siy kiyan qsya qani mu,ang kayal ru pqlwaxiy sami ru ptaqan qu byok spgluw qsya kwara qu ramu nya ,kwara qalang llaqi kneril mcici ru hmwaw muci nyux mqwalax la nyux mqwalax la….Masoq lga wahan plaw maniq qalang qu bzyok ,kruma mga siy gluw mqwalax babaw knyax ma. yasa qu gaga na mrhuw ta ita Tayal ma.
當中有個長者說道：當溪水越來越小，我們要將這條活的豬獻給你，你聽到了我們的呼求？讓你的血跟著這一場大暴雨吧！然後用獵刀刺入豬的身體，將豬血流放溪水中，豬的血就在溪水裡浮沉，此時，部落大大小小的族人互相灑水不停的歡呼：下雨了！下雨了！因為豬的血碰觸到溪水之後，有時天空果然下起大雨。豬隻就帶回部落一同享用。
me'a sa kneril ga skruy muyaw sa syaw na llyung lga tlaqi kya ru qwahan kya rramu ru sbwan nya lga ms_unu qwalax balay lma, wiwal sbehuy cyux smnohuy la, skahul nha kya mnglang qutux zyaw qani. yasa qu kmayal bnkis ta mha: pluw su ramu qu llyung qani lga si gluw snohuy ma.
早期泰雅族的生活是沿著溪水趕路，若懷孕的婦女來不及到家，只好在溪邊生產，親人會將血和不潔的東西放在溪邊洗滌，隨即就會下起暴風雨，猶如強風暴雨，也是相同的道理。
sraral mga maki uzi qu qmes kayal msbehuy, trang 'bagan mhani msbehuy hopa iyal qu behuy lga maki nanak gaga na Tayal, aki mhuway qu behuy qani muci ma. swayaw nya bnkis na mlikuy, skbalay nha slqi cipoq. tnaran qasa galan lqi musa tanux skura sa behuy ru kmal qu bnkis mha: nyux su msuqi iyal msuna, bwaw misu tnaran, siy su qzici na tnaran qu insuna su, siy su piray na tnaran musa su siy kongat, kana su ini uwah hmiriq pinbahuw ru ngasal, s'agal nha tnaran skura sa behuy, nyan kya behuy ga skron kya mu', qani ga qutux ngasal nanak siy tbuci kbalay, Tayal sraral ga. baqun nha nanak, hopa qu sbehuy lga, Kbalay yan sqani gaga la.
早期祖先有祈風儀式，夏天時，倘若颱風的風勢大，族人擔心颱風會來破壞農作物或建築物，族人就會進行祈風儀式，族人會推舉一位男性的長者，製作小弓箭之後，走到房屋外，面朝風的方向，對著風說道：你的風勢太大了，我要用竹箭射你，讓你的風勢漸弱。長者拿起竹箭瞄準後迎風射出，風勢就會減弱。祈風儀式是各家族自行進行，祖先知道天空颳起大風就會進行該儀式。